مقایسه مورفومتریک زنبورعسل نژاد بومی (Apis mellifera meda) و هیبرید کارنیکا (Apis mellifera carnica) در استان همدان

زنبورعسل از مهمترین حشرات گرده­افشان و تولیدکننده است که ارزش اقتصادی و زیست‌محیطی بالایی دارد. هیبرید و زیرگونه‌های مختلفی برای این حشره در نقاط مختلف دنیا با توجه به اقلیم معرفی شده است. در ایران نیز نژاد بومی سال‌ها وجود داشته و با شرایط کشور هماهنگ شده ولی در سال‌های اخیر با ورود ملکه‌های غیربومی به کشور، اختلاط نژادی در زنبورعسل ایرانی نیز مشاهده گردیده است. در این پژوهش مقایسه‌ای بین نژاد بومی و هیبرید کارنیکا با پایه مادری بومی و پایه پدری کارنیکا که از معروف‌ترین زیرگونه‌های مورد علاقه زنبورداران ایران و اکثر نقاط دنیا می‌باشد، صورت گرفته است. به این منظور از 5 کلنی بومی از زنبورستانی با جمعیت کاملا بومی و 5 کلنی هیبرید کارنیکا از مرکز تلقیح مصنوعی و پرورش ملکه کارنیکا در استان همدان نمونه‌برداری شد. جمعا 50 نمونه زنبور بومی و 50 هیبرید کارنیکا در الکل 96 درصد نگهداری شده و از آنها اسلاید تهیه شد. صفات طول و عرض بال جلو و عقب، شاخص کوبیتال، سه زاوبه A4، D7 و G18 در بال جلو و طول خرطوم توسط بینوکولر و دوربین Dino Lite عکس گرفته و با نرم‌افزار Digimizer مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه میانگین داده‌های نژاد بومی و هیبرید کارنیکا اختلاف معنی‌دار بین دو زاویه A4 و G18 و صفات طول خرطوم و عرض بال جلو و عقب را نشان داد (005/0P<). در سایر صفات اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد که علت این امر را می‌توان به هیبرید بودن کارنیکا و غلبه ژن‌های پایه مادری نژاد بومی در آن، زمان نمونه‌برداری از حیث غالب بودن تعداد زنبوران پرستار در کندو و تغیرات مورفولوژیکی در نژاد بومی اشاره کرد.