Hoe de technische overheidsdiensten aan de stad bouwen. Strategisch time management bij het ontwerp van het plan voor stadsuitbreiding in de 19e eeuw en bij de aanleg van de (pre)metro in de 20e eeuw in Brussel

Dit artikel combineert de conclusies van twee doctoraatsonderzoeken en is het resultaat van een algemenere studie over de elites in de stad. Twee sociologen schetsen er de planning van de uitbreiding van de stad door de wegeninspectie in de 19e eeuw en de aanleg van de metro door de Bijzondere Studiedienst van de MIVB in de 20e eeuw. Achter de schermen van de overheidsdiensten stellen ze, na analyse van de interne archieven van de administratie (briefwisseling, rapporten, nota’s en omzendbrieven), vast dat de ambtenaren en meer bepaald de technische overheidsdiensten in hun eigen tempo, stap voor stap, grote projecten uitvoeren. Ze beschouwen de tijd als een tactisch en flexibel gegeven dat ze manipuleren om de uitbreiding van de stad te bevorderen en de betrokken actoren daar op onomkeerbare wijze bij te betrekken. De twee onderzoeken, die nochtans tegelijk uitgevoerd werden, komen allebei tot de conclusie dat het idee dat Brussel vooral behoefte heeft aan grootse visies en een sterk gezag om de grote stedenbouwkundige uitdagingen te kunnen aannemen, ter discussie moet worden gesteld. Op basis van de lessen die uit de geschiedenis van de organisaties kunnen worden getrokken, stellen de auteurs als alternatief voor om in de eerste plaats de technische diensten, hun knowhow en hun vermogen om als bemiddelaars onder de loep te nemen.