KÂŞİFÜ’L-ESRÂR’IN İZİNDE: HARPUTLU HOCA İSHAK’IN İZÂHÜ’L-ESRÂR ADLI BİLİNMEYEN BİR RİSALESİ

Osmanli Devleti memuru Fehima Efendi’nin 1881 yilinda vefatini muteakip terekesinde Hurufilik edebiyatina dair yuz cilt kadar kitap cikmisti. Bu kitaplar Islam akaidi acisindan zararli gorulup Mesihat Makami tarafindan bazi ulemaya incelettirilmis ve sonrasinda musadere edilmistir. Daha once mevcudiyeti bilinmesine ragmen muellifi hakkinda bilgi olmayan bir risalenin bu vesileyle yazildigi anlasilmaktadir. Harputlu Hoca Ishak Efendi’ye ait oldugunu tespit ettigimiz bu risale hem Hurufi doktrini hem de Bektâsilik hakkinda bazi elestiri ve reddiyeleri icermektedir. Bu makalede cesitli yazma nushalarinin bulundugu bu eserin yazilis sebebi, icerigi ve muellifinin kimligi ortaya cikarilmistir. 19. yuzyilin son ceyreginde yayin dunyasinda baslayan Bektâsilik tartismalari acisindan, bu risale muhalif tutumu ve agir ithamlariyla dikkat cekmektedir. Izâhu’l-Esrâr adindaki bu eser, Hoca Ishak Efendi’nin daha once kaleme aldigi ilk eseri olan Kâsifu’l-Esrâr’in devami mahiyetinde olup, Bektâsilere yonelik otuza yakin soru icermektedir. Ayrica, yazmanin sonunda ilmiye sinifi ve Hâlidi tarikati arasindaki iliskiye dair onemli ayrintilar mevcuttur.