تأثیر اسید اگزالیک بر سینتیک رهاسازی روی در برخی خاکهای شور اراضی پسته کاری (استان کرمان)

روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای گیاه و انسان است و در بسیاری از چرخه­های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موجودات زنده نقش دارد. در شرایط کمبود روی، گیاهان از طریق ترشح اسیدهای آلی در ریزوسفر سبب افزایش فراهمی روی در خاک می­شوند. به منظور بررسی سینتیک رهاسازی روی توسط اسیداگزالیک، 5/1 گرم از نمونه­های خاک سطحی (30-0 سانتی­متر) در دو تکرار به لوله­های پلی­اتیلنی حاوی 15 میلی­لیتر اسید اگزالیک (نسبت 10:1 خاک به محلول) در دو سطح 100 و 200 میلی­گرم در لیتر اضافه و سوسپانسیون­ها در بازه زمانی 1 تا 72 ساعت تکان داده شدند. در زمان­های مشخص شده غلظت روی در عصاره با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه­گیری شد؛ سپس معادلات مختلف سینتیکی بر داده­های حاصل از آزمایش برازش داده گردیدند. با توجه به نتایج، الگوی رهاسازی روی در خاک نشان داد که رهاسازی روی در ابتدا با سرعت زیاد انجام گرفته و با گذشت زمان به تدریج به یک تعادل نسبی رسیده است. افزایش سطح اسید اگزالیک در تمامی زمان­ها سبب کاهش رهاسازی روی در خاک­های مورد مطالعه شد. بر اساس ضریب تبیین و خطای استاندارد معادلات برازش یافته، معادلات ایلوویچ، تابع توانی و پخشیدگی پارابولیک و در انتها معادله مرتبه صفر به ترتیب به عنوان بهترین معادلات در توصیف داده­ها شناخته شدند. نتایج نشان می­دهد که کاربرد اسید اگزالیک در سطح 100 میلی گرم در لیتر می­تواند سبب افزایش رهاسازی روی و افزایش قابلیت دسترسی آن در خاک شود.