Tercüme Dergisinde Kadın Kimliğinin İnşası: Bir Yapısöküm Denemesi

Ceviri calismalarinda post-yapisalci yaklasimlarin odak noktalarindan biri cevirinin kultur ve kimlik insasindaki roludur. Bu calismada ceviri metinler isiginda Tercume dergisinin 1940-1946 yillari arasinda cikan sayilarinda erken Cumhuriyet donemi kadin kimligine iliskin olarak uretilen soylemler ve bu soylemlerin donemin sosyo/kulturel ozellikleri icerisinde iktidarin urettigi soylemsel yapilarla baglantili olan noktalari ve kesintiye ugrayan alanlari ortaya cikarilmaya calisilmistir. Boyle bir calisma derginin yapisokumsel okumasini gerektirmis ve bu nedenle de dergide yer alan ceviri metinlerin satir aralarinda kadina dair gorunurluk kazanan ifade butunlukleri hiyerarsik olmayan bir sentez icerisinde ortaya konulmustur. Bu sekilde derginin farkli bir okumasi yapilarak dergiye iliskin olarak daha once belirlenen yapinin sokulmesi hedeflenmistir. Yapiyi sokerken ceviri metinlerin kadin konusuna iliskin soylemler uzerinden oznenin insasinin ortaya cikarilmasiyla derginin farkli bir duzlemde yeniden konumlandirilmasini saglayacak bir takim bulgularin ortaya konmasi amaclanmistir. Bu surecte bugune kadar dergiye iliskin olarak one surulen iddialarin tekrar gozden gecirilmesini saglayacak bosluklar, kesintiler ve uyumsuz butunlukler ise derginin tarihsel konum icerisinde askin bir belirleyeninin olamayacagini gostermek uzere detaylandirilmistir. Bu anlamda Tercume dergisindeki ceviriler yoluyla kadina iliskin kurulan bilgi alanlarinin ve urettikleri dogruluklarin olusumunun izini surulmus, soz konusun donemin normlari ve kurallari uzerinden isleyen bir iktidar alaninin varligi ve oznenin insasina yonelik unsurlar belirlenmeye calisilmistir. Cevirilerin satir aralarinda izi surulen ifade gruplarinin genel duzeni ve belirli butunler icinde bir araya gelisinin, bireylerin ne sekilde oznelestirilmek istendigini gostermesi bakimindan isaret ettikleri kavramlar, butunluklerine gore siniflandirilmistir. Boylece donemin iktidar iliskileri uzerinden bireylerin ozneye donusturulmeleri esnasinda kadin kimliginin hangi sorunsallastirmalar yoluyla kuruldugunu tespit edebilmek olanakli hale gelmistir. Ceviri metinlerin satir aralarinda gecen ifadelerde toplumda kadina yonelik alginin donusumunu tetikleyici ya da Batili olmayi ozendirici bir kaygidan cok bazi seylerin degismezliginin ya da devamliligin saglanmasina yardimci motiflerle gelenegi koruyucu bir alginin uretildigi tespit edilmistir. Bu nedenle secilen metin tercihlerinin kadinlarin geleneksel rollerinin devamliligini korumak noktasinda muhafazakâr bir tavri guclendirmeye yonelik oldugu gosterilmeye calisilmistir.