BİR İL MERKEZİNDEKİ ANAOKULLARINDA BULUNAN 3 YAŞ ÜSTÜ ÇOCUKLARDA EV KAZASI GÖRÜLME SIKLIĞI

Giris ve Amac Bir konutun icinde ya da ona ait cevrede meydana gelen kazalara ev kazalari denir. Ev kazalari yaralanma, sakatlanma ve olume yol acabilecegi icin onemli bir halk sagligi sorunu olarak ele alinmaktadir. Cocuklar, tehlikelerin bilincinde olmamalari, cevresel risklere duyarli ve acik olmalari, bulma ve ogrenme konularinda merakli olmalari gibi nedenlerle ev kazalari acisindan yuksek riske sahiptirler. Ozellikle okul oncesi donemde evde olan cocuklar ev kazalari ile daha cok karsi karsiya kalmaktadir. Bu arastirmanin amaci; bir il merkezindeki Milli Egitim Mudurlugu’ne bagli anaokullarinda egitim goren 3 yas ustu cocuklarda ev kazasi gorulme sikligini belirlemek ve ev ile ilgili ozelliklerin ve ebeveynlerin ev kazalarina yonelik aldiklari guvenlik onlemlerinin ev kazasi gorulme sikligi ile iliskisini incelemektir. Gerec ve Yontem Kesitsel tipteki bu arastirma Akdeniz Bolgesinde bir il merkezinde 2014 yili Aralik ayinda gerceklestirildi. Arastirmanin evrenini; il merkezindeki Milli Egitim Mudurlugu’ne bagli tum anaokullarindaki 3 yas ustu cocuklar olusturmaktaydi (N:1399). Ornekleme yapilmaksizin evrenin tamamina ulasilmasi planlandi ve devamsizlik, Turkce bilmeme, anketi kabul etmeme vb. nedenlerle 1240 cocuga (%88,6) ulasildi. Veriler, cocuklarin sosyodemografik ozelliklerini ve evin ev kazalari acisindan guvenli olma durumunu sorgulayan bir anket ve “0-6 Yas Grubu Cocuklarda Annenin Ev Kazalarina Yonelik Guvenlik Onlemlerini Tanilama Olcegi” kullanilarak ve annelerle yuz yuze gorusulerek toplandi. Olcek; 0-6 yas grubu cocugu olan annelerin cocuklarini ev kazalarindan korumaya yonelik onlemlerini tanilamak amaciyla gelistirilmistir. Cronbach alfa katsayisi 0.82 olarak bildirilmis, bu calismada ise 0.87 olarak hesaplanmistir. Olcekten alinan puanin artmasi annelerin ev kazalarina yonelik guvenlik onlemlerini almada olumlu davranis sergiledigini gostermektedir.  Arastirmanin bagimli degiskeni; cocugun son bir yilda ev kazasi gecirmis olma durumu, bagimsiz degiskenleri; yas, cinsiyet, kronik hastaliga sahip olma, evde ozel bakima ihtiyac duyan kisinin bulunma durumu, gelir durumu, anne yasi, anne egitim durumu, annenin meslegi, babanin yasi, babanin egitim durumu, babanin meslegi, evin tipi, isinma sekli ve guvenlik onlemlerini tanilama olcek puaniydi. Veriler SPSS 15.0 programinda tanimlayici istatistikler, t testi ve ki-kare analizleri kullanilarak degerlendirildi. Arastirma oncesi arastirmanin yapildigi ildeki universitenin Tip Fakultesi Etik Kurulu’ndan arastirma izni alindi. Bulgular Arastirma grubunun %50,4’u erkek, yas ortalamasi 55.82±8.98 aydi. Cocuklarin ailelerinin %92,1’i cekirdek aileydi ve %8.2’sinin geliri giderinden azdi. Cocuklarin anne ve babalarinin yas ortalamalari sirasiyla 33,1±5,0 ve 36,3±5,4’du. Annelerin %51,0’i, babalarin %60,0’i universite mezunuydu. Annelerin %40,7’si, babalarin %1,3’u calismiyordu. Cocuklarin oturduklari evlerin %81,5’i apartman dairesiydi. Cocuklarin %26,4’u hayatinin bir doneminde, %7,3’u son bir yil icinde ev kazasi gecirmisti. Son bir yil icinde ev kazalari sonucu en sik gorulen kaza turu cisimlere carpma veya onlarla carpismaydi (%19,0). Vucutta en sik yaralanan bolge ust ekstremiteydi (%44,4). Kazaya en sik neden olan cisim ev esyalariydi (%44,4). Kazalar en sik temmuz ayinda (%13,1), sali gunleri (%19,2)ve ogleden sonralari (%47,5) meydana gelmisti. Cocuklarin %63,6’si kaza sonrasi bir saglik kurulusuna goturulmus ve %3,0’inda kalici sakatlik gelismisti. Annelerin guvenlik onlemlerini tanilama puan ortalamasi 174,8±15,5’di (min=98- maks=200). Guvenlik onlemlerini tanilama puani kaza gecirmis cocuklarin annelerinde istatistik acidan anlamli farkli olmakla birlikte daha dusuktu (p=0,095). Arastirmada kaza gecirmis olan cocuklarin evlerinde daha az guvenlik onleminin alinmis oldugu belirlendi (p=0,021). Kronik hastaligi olan cocuklar arasinda ve geliri giderinden az olan ailelerde yasayan cocuklarda ev kazasi daha sik gorulmustu (p=0,012 ve p=0,010). Cocugun yasi, kardes sayisi, cocugun kacinci cocuk oldugu, evde yasayan kisi sayisi, anne veya baba yasi veya egitim durumu gibi degiskenlere gore ev kazasi gorulme sikliginda farklilik belirlenmedi. Sonuc ve Oneriler Bu arastirmanin sonucunda kronik hastaligi olan ve geliri giderine gore az olan ailelerin cocuklarinin ev kazalari bakimindan riskli grupta yer aldigi belirlendi. Evde guvenlik onlemlerinin daha cok alinmis olmasi ev kazalarini azaltmaktaydi. Riskli gruplarin yasadigi evlerde kazalardan korunmaya yonelik guvenlik onlemleri artirilmalidir. Annelerin guvenlik onlemlerini tanilama yetisini artirmaya yonelik calismalar yapilmalidir. Anahtar kelimeler : Ev kazalari, yaralanma, siklik, anaokulu, oyun cocugu