Skriningowe skal klinimetryczne stosowane w diagnostyce zaburzeń funkcji poznawczych w otępieniu. Przegląd systematyczny = Screening clinimetric scales applied in the diagnostics of disorders of cognitive functions of dementia. Systematic review

Streszczenie Wstep. Wspolczesna medycyna wykorzystuje do oceny ogolnej aktywności wyzszych funkcji korowych pacjentow w podeszlym wieku skriningowe skale klinimetryczne. Ilościowe przedstawienie stanu pacjenta za pomocą odpowiednich skal liczbowych umozliwia obiektywną i wieloprofilową ocene poszczegolnych obszarow poznawczych ulatwiając wstepną diagnoze oraz usprawniając proces leczniczy. Cel .  Przedstawienie i ocena skriningowych skal klinimetrycznych stosowanych w diagnostyce otepien. Analiza rzetelności  parametrow diagnostycznych testow oraz sposobu ich przeprowadzenia w prognozowaniu deficytow poznawczych w geriatrii. Materialy i metody. Poslugując sie kluczowymi ocena funkcji poznawczych (cognitive assessment), skale skriningowe funkcji poznawczych (cognitive screening), skale skriningowe w otepieniu (dementia screening) przeszukano polskie oraz zagraniczne bazy bibliograficzne: Polska Bibliografia Lekarska, Embase, Medline, ScienceDirect, Web of Sciences. Wybrano badania przesiewowe spelniające kryterium czasowe, maksymalny czas trwania 10 minut, oraz kryterium istnienia zbadanych parametrow trafności testu. W artykule wyodrebniono podzial na krotkie (0-5 minut) oraz dlugie (5-10 minut) testy diagnostyczne. Ujete w artykule skale byly wykorzystywane do oceny  domen poznawczych pacjentow geriatrycznych z MCI, otepieniem i AD. Zakwalifikowane testy indywidualnie przeanalizowano uwzgledniając, ich sposob przeprowadzenia, konstrukcje, czas trwania oraz parametry określające trafnośc metody. Wyniki. Dziesiec skriningowych skal klinimetrycznych spelnialo kryterium wlączenia. Analiza artykulow ukazuje, ze zakwalifikowane testy najcześciej badane byly w odniesieniu wykrywalności ogolnych otepien.  Badania oceniające rzetelności skal w diagnozie otepien, MCI i AD sporadycznie mialy przedstawione podstawowe parametry trafności metody. Opierając sie na najdokladniejszych wynikach, mozna stwierdzic, ze GPOCG oraz TYM TEST moze byc alternatywą dla MMSE w wykrywaniu otepien, kolejno 6-CIT oraz MoCA okazal sie najbardziej czuly dla MCI, zaś 7-MS dla AD. Wnioski. Przegląd materialu badawczego sugeruje, iz brakuje badan z randomizacją  rzetelnie oceniających wiarygodnośc i przydatnośc istniejących skriningowych skal klinimetrycznych. Dalsze prowadzenie badan klinicznie istotnych pomogloby w rozstrzygnieciu kwestii skuteczności metod. Abstract Admission. Contemporary medicine uses the aged activity of higher functions of cortical patients for the overall assessment screening clinicmetric scales. Quantitative visualising the state with numerical adequate scales enables the patient objective and multiprofile facilitating the evaluation of individual cognitive areas preliminary diagnosis and streamlining the healing process. Purpose. The show and the evaluation screening of scales clinicmetric applied in the diagnostics of dementias. Test of the reliability of parameters of diagnostic tests and the way of conducting them in projecting cognitive shortages in geriatrics. Materials and methods. Using crucial evaluation of cognitive functions (cognitive assessment), scales screening of cognitive functions (cognitive screening), scales screening in dementia (dementia screening) Polish and foreign bibliographical bases were searched: Poland Medical Bibliography, Embase, Medline, ScienceDirect, the Web of Sciences. A screening meeting a temporal criterion, the maximum duration of 10 minutes, and the circuit race of the existence of examined parameters of the accuracy of the test were chosen. A division was distinguished in the article on short (0-5 minutes) and long (5-10 minutes) diagnostic tests. Scales included in the article were used for the evaluation domain of cognitive geriatrics from MCI, with dementia and AD. categorised tests individually were analysed taking into account, their way of carrying, the structure, the duration and parameters determining the accuracy of the method. Results. Ten screening clinicmetric scales met a criterion of including. The test of articles shows, that categorised tests have most often been studied in taking the detectability of general dementias back. Tests assessing diligences of scales in the diagnosis of dementias, MCI and AD described basic parameters occasionally had accuracies of the method. Being based on most precisely described results, it is possible to state that the Test can be GPOCG and TYM TEST in detecting dementias, one by one 6-CIT and MoCA turned out to be the alternative to MMSE the most felt for MCI, whereas 7 - MS for AD. Conclusions. The review of research material suggests that tests are missing with the randomization diligently assessing the credibility and the usefulness existing screening clinicmetric scales. Further leading tests clinically essential would help the effectiveness of methods settle the matter.