KIZAMIK SEROPREVALANSI YAŞ DIŞINDAKİ SOSYAL BELİRLEYİCİLERDEN ETKİLENMİYOR, MANİSA 2014

GIRIŞ VE AMAC: Son yillarda ulkemizde 2013 yilinda pik yapan bir kizamik salgini gorulmustur. Bildirilen yuksek asi kapsayiciligina (son 5 yilda %96 ve uzeri) ragmen salginin gorulmesinin nedenleri arastirilmalidir. Ozellikle toplumda yapilacak seroprevalans arastirmalari salginin nedenlerinin aciklanmasi, bagisiklama programlarinin degerlendirilmesi ve toplumdaki bagisiklik duzeyini saptayip gerekli onlemlerin alinmasina katki saglar. Ancak son 10 yilda ulkemizde toplumu temsil eden ornekte yapilan kizamik seroprevalansi calismasi bulunmamaktadir. Bu calismanin amaci 2014 yilinda Manisa’da, iki yas ustu nufusta kizamik seroprevalansini belirlemek ve seroprevalans ile iliskili olabilecek belirleyicileri incelemektir. GEREC VE YONTEM: Bu kesitsel calisma Manisa Halk Sagligi Mudurlugu’nun isbirligi ile,  “Manisa’da Asi Ile Onlenebilen Bazi Hastaliklarin Seroprevalansinin Belirlenmesi’' calismasi kapsaminda yurutulmustur. Calismanin evrenini Ekim 2013’te Manisa Ili Aile Hekimligi Bilgi Sistemi (AHBS)’ne kayitli iki yas ustu tum bireyler (N=1.317.917) olusturmaktadir. Beklenen en dusuk seronegatiflik %2,0, mutlak hata payi %0,75 varsayilarak, %95 guven duzeyinde en az ornek buyuklugu 1337 bulunmustur. Bu sayiya %30 yedek eklenerek ornek buyuklugu 1740 olarak belirlenmistir. Ornek, AHBS kayitlarindan Oracle programi yardimiyla basit rasgele yontemle secilmistir. Veriler 18.03.2014 – 22.06.2014 arasinda aile sagligi merkezlerinde (ASM) toplanmistir. Sosyodemografik degiskenlere iliskin verilerin toplanmasi icin olusturulan anket, egitilmis anketorlerce yuz yuze gorusme ile yapilmis, kan ornekleri (5 ml) ASM saglik personelince alinmistir. Calismanin etik kurul onayi Dokuz Eylul Universitesi Klinik Arastirmalar Etik Kurulu’ndan, (26.12.2013 tarih 2013/26-01 karar no.lu) idari izinler Manisa Valiligi’nden alinmistir. Calismanin bagimli degiskeni kizamik seropozitifligidir. Bagimsiz degiskenler cinsiyet, yas grubu, son 5 yilda yer degistirme, aile buyuklugu, konutta oda basina dusen kisi sayisi, yillik kisi basina esdeger gelir, egitim duzeyi, calisma durumu ve kronik hastalik varligidir. 2005 yili ve sonrasi yapilan asilar ve yapilma tarihleri Manisa Halk Sagligi Mudurlugu (MHSM) ’nun veri tabanindan alinmistir. Serum orneklerinde ozgul antikorlar Euroimmun marka (Medizinische Labordiagnostika AG, Lubeck, Germany) marka anti-Measles virus ELISA IgG testi ile arastirilmis, antikor duzeyi 200 IU/mL altinda olan ornekler negatif, 275 IU/mL ve uzerinde olan ornekler pozitif; bu degerler arasinda kalan ornekler belirsiz olarak yorumlanmistir. Belirsiz ve negatif sonuclar “seronegatif", pozitif sonuclar “seropozitif” kabul edilmistir. Siniflanmis degiskenler sayi, yuzde ve %95 guven araliklariyla (GA) ozetlenmistir. Tek degiskenli analizlerde ki kare testi kullanilmistir. Kizamik seropozitifligi icin sosyal belirleyicilerin odds ratio (OR) ve %95 GA’larini hesaplamak ve yasa gore duzeltmek icin lojistik regresyon analizi kullanilmistir. Analizler SPSS 15,0 paket programinda yapilmistir. BULGULAR: Calismada 1253 kisi kan vermeyi kabul etmis, 3 kisinin kan ornegi hemoliz ya da yetersiz numune nedeniyle calisilamamis, analizler 1250 kisi uzerinden yapilmistir (%71,8). Arastirmaya katilanlarla (35,8±21,2) ve katilmayanlar (35,4±19,8) yas acisindan benzerdir (p=0,69). Calismaya katilim kadinlarda (%78) erkeklere gore (%70) daha yuksektir (p=0.001). Calisma grubunda kizamik seropozitifligi %82,2’dir (%95 GA 80,0-84,2). Erkeklerin %81,5’i, kadinlarin %82,7si seropozitiftir (p=0,58). Yas gruplarina gore seropozitiflik orani 2-9 yasta %55,4, 10-19 yasta %48,7, 20-29 yasta %74,1, 30-39 yasta %93,6’dir. 40 yas ve uzeri gruplarda seropozitiflik %95’in uzerindedir. Egitim durumuna bakildiginda, en dusuk seropozitiflik %40,2 ile ilkokul ogrencilerinde gorulmektedir. Bu grubu %69,8 ile okul caginda olmayanlar, %75,1 ile ortaokul ogrencileri izlemektedir. Evde yasayan kisi sayisi 5 ve uzeri olanlar, 4 ve altinda olanlara gore  %35 (%95 GA 11-52); mavi yaka/niteliksiz hizmet iscileri/duzensiz gelirli/tarim iscileri, beyaz yakalilara gore %46 (2-71); esdeger kisi basina geliri 3265 TL altinda olanlar, 3265 TL ve  ustunde olanlara gore %35 (12-52); oda basina dusen kisi sayisi 1’den fazla olanlar bir ve altinda olanlara gore %51 (34-63)  daha az seropozitiftir. Kronik hastaligi olanlar olmayanlara gore 12,0 (5,3-27,3) kat daha fazla seropozitiftir. Yasa gore duzeltme yapildiginda, tum OR’lerde istatistiksel anlamlilik kaybolmustur. Seroprevalansin daha dusuk oldugu 30 yas alti grup icin analizler tekrarlanmis, butun gruptan elde edilen sonuclara benzer sonuclar elde edilmistir. Kizamik asisi oldugu kesin olarak bilinen 179 kisinin  % 53,1’i seropozitiftir. Bu seropozitiflik 7-13 yas arasinda %50 ve altindadir. SONUC VE ONERILER: Manisa’da 2 yas uzeri  nufusta kizamik seropozitifligi %82,2’dir ve sosyal belirleyicilerle iliskili degildir. Seropozitiflik 30 yas altindaki gruplarda toplumsal bagisiklik esiginin altindadir.  Dusuk seropoziflik nedenleri, asilanmama, primer asi basarisizligi, sekonder asi basarisizligi, soguk zincir kirilmasi gibi olasi nedenler goz onunde bulundurularak arastirilmalidir. Anahtar Kelimeler: Kizamik, Seroprevalans, Manisa