İlaç İntoksikasyonu ile Başvuran Ergenlerde Özkıyım İlişkili Risk Faktörlerin Değerlendirilmesi

Ozkiyim tum dunyada cocuklarda ve eriskinlerde onemli toplum sagligi problemleri arasinda yer almaktadir. Ergenlik doneminde ozkiyim dusuncesi ve girisimi -ozellikle de tekrarlayan ozkiyim girisimi- ile iliskili risk faktorlerinin ve erken belirleyicilerinin belirlenmesi buyuk onem tasimaktadir. Bu calismada i lac zehirlenmesi tanisiyla cocuk yogun bakim servisinde yatirilarak tetkik ve tedavi olan ergen ozkiyim olgularinin demografik ve ozkiyim ile iliskili faktorlerin ve ozellikle tekrarlayan ozkiyim girisimi olgularinin iliskili faktorlerinin belirlenmesi planlandi. Calismaya Eskisehir Osmangazi Universitesi Tip Fakultesi Cocuk Acil Unitesi ve Umraniye Egitim Arastirma Hastanesi Cocuk Acil Unitesine ilac zehirlenmesi tanisiyla ardisik basvuran 12-17 yas arasinda ki 80 ozkiyim (12 erkek, 68 kiz) olgusu dahil edildi. Tum olgularin demografik ozellikleri, ozkiyim icin alinan ilac icerigi ve miktari, daha onceden kronik organik ya da psikiyatrik hastalik varligi, ilac kullanimi ve daha onceden ozkiyim girisimi not edildi. Calismalarin istatistik analizi icin SPSS for Windows (16.0, Chicago, IL) paket programi kullanildi. p degerinin <0,05 olmasi istatistiksel olarak anlamli kabul edildi. Calismaya dahil edilen 80 olgunun medyan yasi 16 yas idi ve olgularin %86,2’si halen okula devam etmekteydi. Hastalarin aldigi ilac sayilari degerlendirildiginde, olgularin %46,2’sinin 20’den fazla ilac aldigi ogrenildi. Hastalarin %47,5’inde birden fazla grup ilac (2-6 farkli grup ilac) alim oykusu vardi. Hastalarin almis oldugu ilaclarin dagiliminda %24,8’i analjezik/antipiretik ilaclar, %20,3’u antidepresan ilaclar, %17,8’i kombine anti-gribal ilaclar, %9,5’i antibiyotik ilaclar aldigi ogrenildi. Hastalarin ozkiyim icin aldiklari ilaclarin %46,2’si kendisine ait, %22,5’i annesine ait, %10’u ise ayni evde yasayan buyukanne-dedeye ait ilaclar ile ozkiyim girisiminde bulundugu ogrenildi. Olgularin %30,4’unde daha onceden psikiyatrik bir tani olup, ilac kullanmakta idi. Olgularin %26,2’sinde daha onceden ozkiyim girisimi oykusu mevcut idi (2-6 kez). Tekrarlayan ozkiyim girisiminde bulunan olgularin, ilk kez ozkiyim girisiminde bulunanlara gore daha cok kendi ilaclari ile ozkiyim girisiminde bulundugu (p<0,05), daha cok psikiyatrik ilac alimi oykusunun oldugu (p<0,05), okula devam etmeyen olgularda daha sik oldugu saptandi (p<0,01) . Calismamizda yeniden ozkiyim girisimi olan olgularda cinsiyet farki saptanmazken, tekrarlayan ozkiyim girisiminde bulunan olgularin kendi ilaclari ile ozkiyim girisiminde bulunma oranlarinin yuksek oldugu, psikiyatrik ilac kullanim oykusunun ve dolayisi ile psikiyatrik hastalik tanisi alma sikliginin daha fazla oldugu ve bu olgularda okul terk durumunun daha yuksek oldugunu saptadik. Bu cocuklarin evde daha cok kendilerine ait ilaclar ile yeniden ozkiyim girisiminde bulunmalari, ailelere bu asamada buyuk gorev dustugunun altini cizmektedir ve basta ilac guvenligi olmak uzere ailenin ihmali de onemli bir rol oynamaktadir. Bu cocuklarin kullanmis oldugu ilaclarin ve diger ilaclarin ev icinde saklanmasi ve guvenliginin saglanmasi ebeveynlerce saglanmalidir ve ozkiyim ile iliskili ilaclara erisim konusunda da duzenlemelere gereksinim duyulmaktadir.