بررسی و انتخاب شاخصهای ارزیابی مدیریت پایدار آب در حوضههای آبریز

آب یکی از مهم‌ترین محور‌های توسعه و زیر‌بنای رفاه اقتصادی و اجتماعی هر کشوری می‌‌باشد و ارزیابی مدیریت آب، بخشی ضروری از فرآیند پیاده‌‌سازی و اجرای برنامه‌‌ها و پروژه‌‌ها محسوب می‌‌شود. شاخص‌‌های ارزیابی ابزاری قوی برای تصمیم‌گیران و مدیران آب در سطح حوضه‌‌های آبریز، به منظور فهم نقاط ضعف و قوت تصمیمات بوده و همچنین سبب اتخاذ سیاست‌‌های مناسب برای بهبود مدیریت منابع می‌‌باشند. هدف پژوهش حاضر بررسی و انتخاب شاخص‌‌هایی منطبق بر مولفه‌‌های پایداری (شامل اقتصادی، اجتماعی، محیط‌زیستی و نهادی) در ارزیابی مدیریت آب در مقیاس حوضه آبریز می‌باشد. روش پژوهش برمبنای توصیفی- پیمایشی و با ابزار مصاحبه و پرسش-نامه بوده است. پس از بررسی و استخراج شاخص‌‌های اولیه، شاخص‌های پایداری نهایی از طریق پرسش‌نامه‌های دلفی جمع‌آوری و با استفاده از روش دلفی فازی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. الگوی ارائه شده متشکل از 200 شاخص مدیریت آب برمبنای تعریف چهار مولفه پایداری در مقیاس حوضه‌آبریز می‌‌باشد. نتایج نشان داد که از 200 شاخص بررسی شده، در مرحله نهایی، تنها 66 شاخص با در نظر گرفتن مولفه‌های پایداری انتخاب شدند. برمبنای نتایج بدست آمده از طبقه‌بندی مولفه‌های پایداری، 30 شاخص مطابق با حداقل سه مولفه پایداری (سه یا چهاربعدی)، 30 شاخص دو بعدی (مطابق با دو مولفه) و 6 شاخص یک بعدی (تنها مطابق با یک مولفه) بدست آمده‌‌اند. شاخص‌‌های به دست آمده می‌‌توانند به عنوان مبنایی در ارزیابی برنامه‌‌های مدیریت آب در حوضه‌‌های آبریز کشور مورد استفاده قرار گیرند.