Bazı üzüm çeşitlerinde in vitro poliploidi uyarımı

Poliploidizasyon, kultur bitkilerinde kazanilmis ozelliklerden minimum kayipla iyilestirme saglanmasi ve islah suresini kisaltmasi nedeniyle gunumuzde siklikla tercih edilen bir islah yontemidir. Bu calismada, sera kosullarinda yetistirilen Eksi Kara, Gok Uzum ve Trakya Ilkeren (2x, Vitis vinifera L. cvs.) cesitlerinin 2 yasli fidanlarindan, aktif gelisme doneminde alinan tek bogum iceren mikro celikler kullanilmistir. Kimyasal mutagen olarak kullanilan kolhisin (10 mg L-1, 20 mg L-1 ve 30 mg L-1), in vitro koklenme asamasinda otoklav sterilizasyonundan sonra, besin ortami jel kivamina gelmeden hemen once filtre sterilizasyonu yapilarak MS ortamina ilave edilmistir. Uygulamalarin etkileri canlilik ve gelisme oranlari, stoma sayisi ve boyutlari, kloroplast sayimlari ve flow sitometri (FC) analizleri ile incelenmistir. Eksi Kara, Gok Uzum ve Trakya Ilkeren cesitlerinde kontrole gore stoma yogunlugu degerlerinde en fazla azalis 10 mg L-1 (sirasiyla % 48.90, % 46.75, % 50.97) uygulamasinda belirlenmistir. Stoma hucreleri kloroplast sayilari, kontrol Kyoho (4x) cesidinde 38-40 adet araliginda degisim gosterirken, Eksi Kara ve Gok Uzum cesitlerinde orijinal diploidlerine gore en belirgin artis 20 mg L-1 kolhisin uygulamasinda kaydedilmistir. Dis kosullara alistirma sonucunda canliligi devam eden, kloroplast sayimlarinda onemli farkliliklar belirlenen bitkiciklerde FC analizi yapilmistir. Sinirli sayidaki ornekle yapilan FC analizlerinde, genotiplerin ploidi seviyesinin degismedigi (2n=2x) belirlenmistir. Calisma sonucunda in vitro duzeyde dokularin kolhisin uygulamalarina daha cabuk yanit verdigi ve basarili bir sonuc alinmasi amaciyla sonraki calismalarda eksplant tipi, uygulama dozu ve alistirma kosullari konularinin onem arz ettigi anlasilmistir.