OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARININ DMF-T İNDEKSİ İLE AĞIZ DİŞ SAĞLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Amac: Okul cagi cocuklarinda agiz-dis sagligi sorunlari sik gorulmektedir. Bu sorunlarin tespit edilmesinde taramalar yaygin olarak kullanilmaktadir. Agiz dis sagligi sorunlarinin erken tani ve tedavi edilmesi cocugun sagliginin korunmasi ve gelistirilmesi acisindan onem tasimaktadir. Yontem: Arastirma, iki ilkokulda ogrenim goren ogrencilerin agiz dis sagligini degerlendirmek amaciyla tanimlayici olarak yapilmistir. Arastirmanin evrenini Ankara Buyuksehir Belediyesi sinirlari icerisinde bulunan iki ilkokul olusturmustur (N:380). Orneklem secilmemis, calismaya katilmayi kabul eden ve uygulama gunleri devamsizlik yapmayan 290 ogrenci arastirmaya dahil edilmistir. Arastirmaya katilim orani %76.3’tur. Arastirma 2013-2014 egitim-ogretim yilinda gerceklestirilmistir. Agiz dis sagligi sorunlari tarama ile belirlenmistir. Tarama yapilmadan once okul yonetimi, ogretmenler ve ogrenciler ile gorusulerek bilgilendirme yapilmistir. Arastirmaya katilmayi kabul eden ogrencilerden sozlu ve yazili, okullar icin Ankara Il Milli Egitim Mudurlugu’nden yazili izin alinmistir. Arastirmanin verileri anket formu ile toplanmistir. Anket formu iki bolumden olusmaktadir. Birinci bolumde, cocuklarin yas, sinif, cinsiyet gibi sosyo-demografik ozellikleri ile ilgili sorular; ikinci bolumde curuk, dolgulu, cekilmis/kayip dis sayisi, dis agrisi, dis eti kanamasi, agiz kokusu gibi agiz dis sagligini belirlemeye yonelik sorular yer almaktadir. Agiz- dis sagligina yonelik degerlendirme dmf-t indeksi ile yapilmistir. Buna gore, curuk (d: decayed), curuk nedeniyle cekilmis/kayip (m: missing) ve curuk nedeniyle dolgu yapilmis dis (f: filled), dislerin toplaminin muayene olan kisi sayisina bolunmesiyle dmf-t indeksi elde edilmistir. Agiz hijyeninin degerlendirilmesinde agiz kokusu, dislerde yemek artigi varligi ve dislerin temizligi dikkate alinmis ve agiz hijyeni iyi, orta, kotu olarak siniflandirilmistir. Agiz icinin degerlendirilmesinde isik kaynagi kullanilmistir. Anket formunda yer alan sorular arastirmacilar tarafindan okunmus ve ogrencinin yanitlamasi beklenmis, ardindan taramaya gecilmistir. Tarama okul yonetiminin ve ogretmenlerinin uygun gordugu zaman dilimlerinde yapilmistir. Her bir ogrencinin taramasi yaklasik 3-5 dakika surmustur. Arastirmanin verileri SPSS 13.0 paket programi ile degerlendirilmistir. Verilerin analizinde sayi, yuzde, ortalama ve standart sapma kullanilmistir. Bulgular: Ogrencilerin yas ortalamasi 8.1 ±1.5 (min:6, max:11), %48.3’u erkektir. Ogrencilerin agiz-dis sagligina yonelik bulgulari incelendiginde; %81.4’unun en az bir veya daha fazla curugu, %55.5’inin cekilmis disi (kayip/eksik dis), %29’unun dolgulu disi oldugu belirlenmistir. Ogrencilerin %20.3’unun duzenli dis fircalama aliskanligi ve %19.3’unun agiz hijyeninin iyi oldugu; %42.4.’unun dis agrisi, %29’unun diseti kanamasi sikayeti yasadigi ve %95.5’inin duzenli dis hekimi kontrolune gitmedikleri saptanmistir. Ogrencilerin dmf-t skoru 5.08 ±3.1 olarak belirlenmistir. Sonuc ve Oneriler: Dunya Saglik Orgutu 30 yas altindaki bireylerin dmf-t skorunun 3’un altinda olmasi gerektigini onerdiginden; bu calismada cocuklarin dmf-t skorunun yuksek oldugu sonucuna varilmistir. Ogrencilerin agiz hijyeni ve dis fircalama sikliginin da yetersiz oldugu gorulmektedir. Bu sonuclar dogrultusunda, cocuklara agiz dis sagligina yonelik periyodik olarak saglik egitimi ve agiz- dis sagligi taramalarinin yapilmasi, duzenli dis fircalama aliskanliginin kazandirilmasi, agiz-dis sagligi sorunu olan cocuklarin dis kliniklerine yonlendirilmesi ve erken donemde tedavilerinin saglanmasi onerilmektedir. Anahtar kelimeler: Agiz-dis sagligi, dmf-t indeksi, okul sagligi