Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS): niets nieuws onder de zon

Designerdrugs, ‘legal highs’, ‘research chemicals’, badzout of hoe ook aangeduid: nieuwe psychoactieve stoffen, meestal afgekort als NPS, zijn de afgelopen jaren uitgegroeid tot een fenomeen van wereldformaat. Op nationaal, Europees en mondiaal niveau maken we ons er ernstige zorgen over, niet in de laatste plaats vanwege de veronderstelde (soms fatale) gevolgen voor de volksgezondheid. Maar waar hebben we het eigenlijk over? NPS bestrijken een breed scala van stoffen met farmacologische eigenschappen en effecten die vergelijkbaar zijn met die van internationaal gecontroleerde drugs. Omdat het om zo’n breed scala gaat is het moeilijk een exacte definitie te geven. Binnen het Early Warning Systeem (EWS) van de Europese Unie wordt een psychoactieve stof gedefinieerd als nieuw als deze niet genoemd wordt in een van de VN-verdragen betreffende drugsbestrijding (1961, 1971) en als het gevaar voor de volksgezondheid vergelijkbaar is met dat van stoffen die wel in de verdragen genoemd worden. Om niet-gereguleerde psychoactieve stoffen aan te duiden wordt veelal de term designerdrugs gehanteerd; dit gebeurde voor het eerst in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Het ging om speciaal gesynthetiseerde stoffen die de effecten van gecontroleerde drugs nabootsten, maar waarvan de chemische structuur zodanig gewijzigd was dat de bestaande (internationale) wetgeving kon worden omzeild. Ook de term ‘legal high’ wordt vaak gebruikt. Dit is een overkoepelende term voor niet-gereguleerde psychoactieve stoffen of producten waarin deze voorkomen. De term omvat zowel synthetische als plantaardige stof-