BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNE BAŞVURAN ERİŞKİNLERİN GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP KULLANIMI

Giris ve Amac: Dunya Saglik Orgutu, Geleneksel ve Tamamlayici Tip (GETAT) uygulamalari kullanimini tanimlamakta ve izlemektedir. Ulkemizde 27 Ekim 2014 tarihinde Resmi Gazetede yayimlanan GETAT Uygulamalari Yonetmeligi ile bu uygulamalarin saglik profesyonellerinin gozetiminde ve denetiminde yapilmasi tesvik edilmektedir. GETAT uygulamalari ile ilgili politikalarin gelistirilmesinde oncelikle halkin bu uygulamalari kullanim ozelliklerini belirlemek onemlidir. Bu baglamda, calismada bir universite hastanesine basvuran eriskin bireylerin GETAT uygulamalarini kullanim sikliklarinin ve kullanimlarinda etkili olan faktorlerin degerlendirilmesi amaclandi. Gerec ve Yontem: Calisma, Eskisehir Osmangazi Universitesi Saglik Uygulama ve Arastirma Hastanesine 2019 yilinin Ocak-Haziran aylari arasinda basvuran 18 yas ve uzeri bireylerde gerceklestirilen kesitsel tipte bir arastirmadir. Gerekli etik ve idari izinler alindi. Orneklem hacmi, %50 GETAT uygulama kullanim sikligi, %95 guven araligi ve %5 hata payi ile en az 384 kisi olarak hesaplandi. Arastirmanin yapildigi sure icerisinde universite hastanesi dahiliye polikliniklerine basvuran ardisik hastalardan ankete katilmayi kabul edenler calismaya dahil edildi. Calismanin anket formu, kisilerin sosyodemografik ozellikleri, yonetmelikte gecen 15 GETAT uygulamasinin kullanimi ve iliskili olabilecek faktorleri iceren 47 onermeden olusmaktaydi. Hayatinda en az bir kez ve herhangi bir GETAT yontemini kullanan bireyler GETAT kullaniyor olarak kabul edildi. Elde edilen verilerin analizi SPSS(v15.0) paket programi ile degerlendirildi. Verilerin tek degiskenli analizlerinde kikare testi ve GETAT uygulamalari kullanimina etkili faktorleri belirlemede cok degiskenli lojistik regresyon analizi kullanildi. Bulgular: Calismaya katilmayi kabul eden 446 kisinin yaslari 18-73 arasinda degismekte olup, yas ortalamasi 39.6(SD±14.1) yildi. Calisma grubunun %54.7 (n:244)’si kadin, %79.4 (n:354)’unun ogrenim duzeyi lise ve uzeriydi. GETAT uygulamalarini kullanim sikligi genelde %29.8 (n:133) olup, erkeklerde %21.8, kadinlarda %36.5, 45-64 yasta %47.1, evli olanlarda %33.6, gelir getirici bir iste calismayanlarda %38.0, genis aile tipinde yasayanlarda %44.3, ogrenim suresi 8 yil ve daha az olanlarda %44.6, mevcut saglik durumunu kotu olarak degerlendirenlerde %39.8, obez olanlarda %38.6, hekim tanili kronik hastaligi olanlarda %46.9 idi. GETAT uygulamalari kullanim sikligi, tek degiskenli analizler sonucunda 45-64 yas araliginda (p≤0.001), kadinlarda (p=0.001), evlilerde (p=0.041), gelir getirici bir iste calismayanlarda (p=0.003), genis ailede yasayanlarda (p=0.027), ogrenim durumu dusuk olanlarda (p=0.001), mevcut saglik durumunu kotu olarak degerlendirenlerde (p≤0.001), kilolu ve obez olanlarda (p=0.006) ve hekim tanili kronik  hastaligi olanlarda (p≤0.001) daha fazla oldugu bulundu. GETAT uygulamalari kullanimi ile sigara (p=0.471) ve alkol (p=0.990) kullanimi arasinda iliski saptanmadi. GETAT kullanimi ile iliskili faktorler cok degiskenli analizde, yas (OR(%95GA):1.44(1.01-2.06)), cinsiyet (0.54(0.33-0.89)), gelir getirici iste calisma durumu (1.76(1.06-2.92)) ve hekim tanili kronik hastalik varligi (2.38(1.43-3.93)) olarak saptandi. Sonuc ve Oneriler: Ucuncu basamak saglik hizmeti almaya gelen her uc hastadan birinin GETAT kullanmasi, uzerinde durulmasi gereken bir husustur. Kronik hasta takibinde ciddi programlarin gelistirilmesine ihtiyac oldugu kanaatine varildi. Oncelikle kullaniminin yaygin oldugu gruplar basta olmak uzere halka GETAT uygulamalari ile ilgili bilgilendirme yapilmalidir. Anahtar Kelimeler: Geleneksel Tip, Tamamlayici Tip, Kesitsel.