ایمنی و بهداشت مواد غذایی از منظر اسلام

سابقه و هدف: ارتباط ‌ غذا ‌ با ‌ سلامت ‌ روح ‌ و ‌ جسم ‌ از ‌ مسائلی ‌ است ‌ که ‌ در ‌ جهان‌بینی ‌ توحیدي ‌ و ‌ مکتب ‌ اسلام ‌ به ‌ آن ‌ اشاره ‌ شده ‌ است. ‌ آيۀ ‌ «وننزل من القرآن ما هو شفاء ورحمة للمؤمنين» ‌ مؤید اثر ‌ گذار ‌‌ ی آموزه ‌ ‌های ‌ دینی در ‌ مفهوم ‌ ایمنی ‌ غذایی ‌ است. هدف ‌ اين ‌ مطالعه بررسي رهنمودهاي ‌ قرآني ‌ در ‌ زمینۀ ‌ ایمنی ‌ و ‌ بهداشت مواد ‌ غذایی ‌ از ‌ منظر ‌ اسلام ‌ بود. روش کار: ‌ این ‌ مطالعۀ ‌ مروری ‌ با ‌ هدف ‌ تحقيق ‌ در ‌ نظام ‌ ‌ سلامت ‌ از ‌ طریق ‌ بررسی‌های کتابخانه ‌ ‌ای ‌ منابع معتبر ‌ و ‌ آموزه ‌ ‌های ‌ دینی، ‌ بر ‌ گزيده ‌ ‌اي ‌ از ‌ آيات ‌ قرآني ‌ ، احاديث ‌ معتبر ‌ معصومان ‌ (ع) ‌ ، ‌ تفاسير ‌ قرآني ‌ مهم و کتاب‌هايي ‌ در ‌ شرح ‌ احاديث ‌ و روایات ‌ مرتبط ‌ با ‌ بهداشت ‌ و ‌ ایمنی ‌ مواد ‌ غذایی ‌ در ‌ پايگاه‌هاي ‌ اطلاعاتي ‌ ملي ‌ و ‌ بين‌ ‌ المللي؛ ‌ با ‌ اتکا ‌ بر ‌ ابزار ‌ گردآوری، مطالعه، ‌ تفحص ‌ و ‌ تعمق و ‌‌ با ‌ الهام ‌ ‌گيري ‌ از ‌ آموخته‌هاي ‌ حکيمان تمدن ‌ اسلامي ‌ به ‌ رهنمودهاي ‌ ایمنی ‌ و ‌ بهداشت ‌ مواد ‌ غذایی ‌ انجام ‌ شد. ‌ پس ‌ از دسته‌ ‌ بندی، ‌ تجزیه ‌ و ‌ تحلیل و ‌ یکپارچه ‌ سازی ‌ نتایج ‌ گزارش ‌ شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته ‌ ها: حدود ‌ 250 ‌ آیۀ ‌ قرآنی ‌ و ‌ ده‌ها ‌ روایت ‌ از ‌ معصومان ‌ (ع) ‌ بـر ‌ اهمیت ‌ غـذا ‌ و ‌ تغذیه ‌ دلالت ‌ می ‌ کند. در قرآن ‌ کریم ‌ ‌ ۴۸ ‌ بار ‌ واژۀ ‌ طعام، ‌ ۱۰۷ ‌ بار ‌ واژۀ ‌ اکل ‌ و ‌ ۳۹ ‌ بار ‌ ‌ واژۀ شراب آورده ‌ شده ‌ که ‌ در ‌ آیات ‌ مرتبط ‌ با طعام، ‌ شش بار ‌ به حلال ‌ بودن ‌ غذاها ‌ ‌ اشاره؛ و ‌ در ‌ تفاسیر ‌ مختلف ‌ به اهمیت ‌ تغذیۀ جسم ‌ در ‌ روح ‌ ‌ تأکید ‌ شده است. نگرش ‌ به ‌ غذا ‌ به‌ ‌ عنوان ‌ آیه‌ای ‌ در شناخت ‌ خدا، ‌ باورمندی ‌ به ‌ رازقیت ‌ الهی، ‌ برخورداری ‌ از نیت ‌ الهی در ‌ مصرف، ‌ ادای ‌ حقوق نیازمندان ‌ به ‌ هنگام مصرف، ‌ پاکیزگی ‌ غذا، تنوع غذایی، ‌ التزام ‌ به ‌ غذای ‌ حلال و پرهیز ‌ از ‌ غذای ‌ حرام ‌ مهم‌ترین راهبردهای ‌ نگرشی ‌ و ‌ رفتاری ‌ ایمنی ‌‌ غذایی ‌ با ‌ نگاه ‌ اسلامی ‌ است. ‌ به‌علاوه، از ‌ مهم‌ترین ‌ نتایج ‌ التزام راهبردهای ایمنی ‌ غذایی، ‌ کرامت ‌ انسان ‌ شمرده ‌ شده ‌ است. نتیجه ‌ گیری: از ‌ آنجا ‌ که ‌ در ‌ آموزه‌‌های ‌ وحیانی، ‌ تغذیۀ ‌ سالم شامل جنبه‌‌های ‌ جسمی، ‌ روانی، ‌ معنوی ‌ و ‌ اجتماعی است؛ ضروری ‌ است ‌ ‌ سیاست‌ ‌ گذاران ‌ عرصۀ ‌ سلامت ‌ به ‌ رویکرد ‌ تغذیه‌‌ای اسلام ‌‌ توجه کنند ‌ تا سلامت ‌ همه‌جانبۀ واقعی ‌ یا ‌ جامع‌ ‌ نگر ‌ در ‌ جامعه ‌ حاصل ‌ گردد. استناد مقاله به این صورت است : Biglari H, Dargahi A, Vaziri Y, Ivanbagh R, Hami M, Poursadeqiyan M. Food Safety and Health from the Perspective of Islam. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(1):131-143. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i1.19142