بررسی ارتباط غلظت گاز نیتروس اکساید بر مقدار کورتیزول ادرار در کارکنان اطاق های عمل

زمينه و هدف: گاز بيهوشی نايتروس اکسايد رايج ­ترين گاز بيهوشی مورد استفاده در اتاق­های عمل است که به­عنوان ماده بيهوشی دهنده و ضد درد ضعيف ب­کار مي­رود. سطح کورتيزول سرم بعنوان يکی از نشانگرهای استرس بوده و بالا بودن اين فاکتور مي­تواند حاکی از ايجاد حالات استرسی و عصبی بشمار آيد. هدف از مطالعه بررسی ارتباط غلظت عوامل بيهوشي (نيتروس اکسايد) بر مقدار کورتيزول ادرار کارکنان اتاق عمل مي­باشد. مواد و روش­ها: اين مطالعه­ از نوع توصيفی ـ مقطعی و همبستگی مي­باشد. جامعه پژوهش را پرسنل اتاق عمل (30نفر) و پرسنل بخش اداری (30نفر) بيمارستان بعثت همدان تشکيل دادند. ابتدا غلظت گاز نيتروس اکسايد در اتاق­های عمل بيمارستان بعثت در طی يک هفته کاری در نوبت صبح و بعدازظهر اندازه ­گيری شد. جهت بررسی ميزان تاثير استنشاق و جذب عوامل شيميايي مضر بر فاکتو­رهای نوروبيولوژيک نيز در آغاز و پايان هر روز کاری (بمدت 5 روز) از هر گروه آزمون و کنترل نمونه ادرار گرفته شد و اندازه ­گيری سطح کورتيزول انجام شد. يافته ­ها: غلظت عوامل بيهوشی و ضد عفونی کننده در فضای اتاق عمل 4/101±26/388 پی ­پي­ ام بود. سطح کورتيزول در نمونه ادرار پرسنل شاغل در اتاق عمل، قبل و بعد از يک روز بمدت 5 روز 74/2±4/648 پي­ پی ­ام بود. ميانگين سطح کورتيزول در نمونه ادرار پرسنل شاغل در بخش اداری (ب­عنوان گروه کنترل)، قبل و بعد از يک روز بمدت 5 روز 1/3±2/579 بود (0/05>P). از طرفی يافته ­های پ‍ژوهش نشان مي­دهد بين ميانگين تراکم گاز نايتروس اکسايد محيط تنفسی کارکنان اتاق­های عمل و ريکاوری بر حسب 3 زمان نمونه برداری در يک روز با توجه به آزمون آماری آنووا (0/05> P) اختلاف معنی ­داری (0/028=P) وجود دارد. ضمنا در مقايسه ميانگين و انحراف معيار کورتيزول آزاد ادرار بر حسب نانو گرم بر ميلي­ليتر بين دو گروه شاهد و کنترل با توجه به آزمون تی (0/599= P) اختلاف معنی ­داری مشاهده نگرديد ( (P< 0/05 نتيجه گيری: در نهايت يافته های پ‍ژوهش طبق آزمون ضريب همبستگی پيرسون نشان ميدهد که ارتباط مستقيم و مثبت و ناقصی بين غلظت گاز نيتروس اکسايد در فضای اتاق عمل و کورتيزول آزاد ادرار (نانو گرم بر ميليليتر) پرسنل اتاق عمل وجود دارد (r=0/875) (P=0/004). اين بدين معنی است که با افزايش ميزان غلظت گاز نيتروس اکسايد در فضای اتاق عمل ميزان کورتيزول آزاد ادرار پرسنل اتاق عمل افزايش مييابد ( (P< 0/05