Polyfarmacie bij kwetsbare ouderen : Risico's rondom overgangen tussen eerste en tweedelijnszorg

Problemen met medicijnen bij kwetsbare ouderen Veel kwetsbare ouderen gebruiken dagelijks vijf of meer verschillende geneesmiddelen (polyfarmacie) en komen regelmatig in het ziekenhuis. Bij de overgang van huis naar het ziekenhuis en weer terug, bijvoorbeeld bij opname en ontslag, kunnen problemen bij het medicijngebruik ontstaan. Deze varieren van een ongunstige wisselwerking tussen middelen, onder- en overbehandeling en ongeschikte medicatie. De risicovolste momenten daarvoor zijn een acute ziekenhuisopname, polikliniekbezoek en de eerste weken vanaf ontslag uit het ziekenhuis. Dit blijkt uit literatuuronderzoek en gesprekken met experts, uitgevoerd door het RIVM. Diverse oorzaken De problemen kunnen ontstaan doordat bij polikliniekbezoek en bij een acute opname vaak geen actueel medicatieoverzicht beschikbaar is. Ook ontbreekt de tijd om te achterhalen welke medicijnen de patient precies gebruikt. Bij een acute opname is de kwetsbare oudere bovendien niet altijd in staat om zelf te vertellen welke medicijnen hij gebruikt. Na ontslag uit het ziekenhuis blijkt dat de patient vaak niet goed heeft onthouden of begrepen dat bepaald medicijngebruik is gestart, gewijzigd of gestopt, en waarom dat zo is. De informatie over ontslagmedicatie komt ook niet altijd snel terecht bij de huisarts of apotheker. Hierdoor kan een patient medicatie thuis verkeerd gaan gebruiken en problemen krijgen, zonder dat zorgverleners dat in de gaten hebben. Bij het achterhalen van het medicijngebruik, bijvoorbeeld bij opname in het ziekenhuis, bekijken zorgverleners weliswaar of dit overeenkomt met alle beschikbare medicatieoverzichten, maar wordt niet beoordeeld of alle gebruikte geneesmiddelen (nog) goed zijn voor die patient. Daarnaast ontbreekt bij medisch specialisten kennis over de geneesmiddelen die andere artsen voorschrijven, waardoor soms medicijnen niet goed samengaan. Ook blijkt geen zorgverlener de regie te hebben over alle voorgeschreven medicijnen. Verbeterpunten De grootste winst is waarschijnlijk te behalen als alle medicatiegegevens beter digitaal worden vastgelegd en uitgewisseld, inclusief de redenen van gemaakte aanpassingen. Ook zou de patient bij ontslag beter moeten worden geinformeerd over de aanpassingen in het medicijngebruik. Dit moet gevolgd worden in de eerste weken na ontslag. Verder is het belangrijk dat een zorgverlener het overzicht heeft over alle gebruikte medicijnen en dat de medicatie voortdurend wordt bewaakt en periodiek wordt beoordeeld.