بازچرخانی زهاب مزارع نیشکرجنوب خوزستان برای کشت برنج با هدف بهبود بهرهوری آب در شبکههای آبیاری و زهکشی

تولید زهاب در جنوب استان خوزستان یکی از مشکلات جدی است. استفاده از این زهاب بر میزان تخصیص آب به شبکه‌های آبیاری استان اثرگذاراست. بازچرخانی زهاب برای کشت برنج می‌تواند به‌عنوان بستری مناسب در منطقه مورد توجه قرار گیرد. برای نیل به این هدف، پژوهشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار درکشت و صنعت میرزا کوچک‌خان اجرا شد. دور آبیاری با زهاب نیشکر شامل هرروزه (I0) و تناوب‌­های یک روز در میان (I1) و دو روز در میان (I2) به‌عنوان عامل اصلی در نظر گرفته و 9 رقم و لاین اصلاحی برنج مقاوم به شوری در کرت‌های فرعی قرار داده ­شدند. نتایج تحقیق نشان داد با کاهش قابل‌توجه آب از دور آبیاری هرروزه به تناوب­ های یک روز در میان و دو روز در میان، میزان عملکرد ازI0 با متوسط 2140 به 2248 کیلوگرم بر هکتار بهI1 روندی افزایشی دارد و ‌در I2 نسبت به I0­ با افتی30 درصد به‌شدت روبه‌رو می­شود. در پایش درصد سدیم قابل‌تبادل خاک (ESP)، نتایج بررسی ­ها نشان داد که در هر دو رژیم آبیاری I0 وI1، خاک مزرعه در وضعیت سدیمی بودن قرار نمی­ گیرد و تنها در وضعیت شور باقی می­ ماند. این مسئله به‌دلیل آبیاری در سراسر فصل رشد و وجود زهکشی زیرزمینی است که باعث خروج املاح از پروفیل خاک شده است. هرچند در I2، به‌دلیل خشکی دادن مزرعه و هجوم شوری به لایه ­های سطحی خاک، وضعیت پروفیل خاک تا زیر عمق توسعه ریشه با افزایش 17 درصددر  ESP به وضعیت سدیمی نزدیک می­شود. معلوم شد در این مدت، شوری عصارۀ اشباع خاک 100 درصد افزایش‌یافته است.