MİHAİL ZOŞÇENKO’NUN ÖYKÜLERİNDE HİCİV

Tezimizin konusu Mihail Zoscenko'nun oykulerinde hicivdir. Tez dort ana bolumden olusmaktadir ve her bolumde kapsamli olarak Zoscenko'nun edebi yasami ve calismalari incelenmistir. Mihail Mihailovic Zoscenko 1894 yilinda Peterburg'da dunyaya geldi. I.Dunya Savasi'na ve 1917 ekim Devrimi'nde aktif olarak yer aldi, bu nedenlerden dolayi egitimini birakmak zorunda kaldi. Bir cok farkli is deneyen Zoscenko, son olarak edebiyatta karar kildi. Edebi yasaminin basinda bir edebiyat studyosuna devam etti ve Serapion Kardesler grubu icine girdi. Devam ettigi bu edebiyat studyosunda donemin unlu edebiyatcilarindan ve elestirmenlerinden cesitli dersler ve seminerler aldi. Bu donem edebi yeteneginin gelismesi ve sekillenmesi acisindan oldukca onemlidir. Edebiyat yasami kisa oykulerle baslayan yazarin ilk kitabi 1920 yilinda cikti, bu ilk kitabi kendisine sohreti getirdi. Bu donemden itibaren cesitli dergilerde yazarin oykuleri art arda yayinlanmaya basladi. Her ne kadar kisa oyku ustasi olarak bilinse de, edebi mirasi icinde birkac uzun oyku ismi saymak mumkundur. Duygusal Oykuler, Geri Donen Genclik, Mavi Kitap, Gunes Dogmadan Once isimli eserleri bu grubu olusturan calismalaridir. Mizah ve hiciv, eserleri icin karakteristik bir turdur. XX.yuzyilin en unlu ve basarili mizah-hiciv yazarlarindan birisi olarak kabul edilmektedir. Bu yuzyilin 20-40'li yillari hiciv donemi olarak adlandirilmaktadir. Bu donem, Rus sosyal, politik ve edebi yasaminda oldukca onemli ve etkili bir donemdir. Devrim sonrasinda Sovyet Rusya ulke icinde yeni bir ekonomik ve politik yapi kurmaya calisiyordu. Toplumu devrim prensipleri dogrultusunda rehabilite etmek ve egitmek icin bir takim calismalar yurutuluyordu ve toplumcu bir yazar olarak Zoscenko bu calismalara edebi eserleriyle katkida bulunuyordu. Goruslerini mizah ve hiciv ile dile getirmeyi tercih eden yazar, eserlerinin merkezine odak figur olarak burjuvalari ve burjuva kulturunu oturtmustur. Yazara gore burjuva kulturu koklerini carlik doneminden aliyordu ve her insan yeni sosyal yasama uyum saglamak icin eski aliskanliklarini degistirmek zorundaydi. Eserlerinde devrimin onemini ve anlamini anlamayan, yeni yasamin parcasi olmayan insanlari elestirmistir. Bu gruba giren insanlar kucuk insan olarak adlandirilmaktadir. 30'lardan sonra Zoscenko ve bazi hiciv yazarlari yeni bir hiciv turu olusturdular ve bu yeni turu optimist hiciv olarak adlandirdilar. Tum yasami boyunca devrim politikalarini destekleyen yazar tum enerjisini bu duzenin kurulmasi ve saglam temellere oturtulmasi icin harcamistir. Fakat belirli bir sure sonra siyasi otoriteler tarafindan yanlis anlasilmis ve eserlerinin basimi yasaklanmis, yazarlar Birliginden ihrac edilmistir. Ancak Stalin'in olumunden sonra yeniden birlige alinsa da, bu donem icinde eski popularitesini kaybetmistir. Bu donem icinde yazar hakkinda objektif elestiri ve arastirmalara rastlanmamaktadir. 1970 sonrasi yazar uzerine objektif calismalar basilmaya baslanmistir. Uzun suren yasak donemine ragmen, gunumuzde Zoscenko en cok taninan Sovyet-Rus yazarlarindan birisidir. Eserleri bir cok dile cevrilmis ve bir cok ulkede basilmistir.