Zonguldak Çatalağzı Bölgesinde Bazı Atmosferik Polisiklik Aromatik Hidrokarbonların ve İz Elementlerin Karayosunları Kullanılarak Araştırılması

Bu arastirma yakit olarak komur kullanan iki termik santralin yer aldigi Catalagzi bolgesinde yapilmistir. Calismada, 39 noktadan biyomonitor karayosunu (Hypnum cupressiforme Hedw.) ornekleri toplanmis ve bu orneklerde bazi polisiklik aromatik hidrokarbonlarin (PAH’lar) ve iz elementlerin atmosferik birikimleri arastirilmistir. Karayosunu orneklerindeki PAH’larin ekstraksiyonu ultrasonik banyo kullanilarak diklorometan ile yapilmis ve ardindan bir temizleme islemi sonrasinda elde edilen numuneler ultraviyole dedektorlu yuksek performans sivi kromatografisi (HPLC-UV) ile analiz edilmistir. Karayosunu orneklerinde olculen toplam PAH konsantrasyonlari 53,7 ile 1707,9 ng/g arasinda degisiklik gostermistir. Fenantren, floranten ve piren baskin PAH’lar olarak tespit edilmistir. Iz elementler ile ilgili olarak, karayosunu ornekleri mikrodalgada cozunurlestirme islemi sonrasinda induktif eslesmis plazma-kutle spektrometresi (ICP-MS) ile analiz edilmistir. Yosun orneklerinde iz elementler icin bulunan konsantrasyon siralamasi Zn>Pb>Cu>Cr>Ni>As>Cd seklindedir. PAH’larin ve metallerin hem kendi iclerinde hem de birbirleriyle olan muhtemel iliskileri Pearson korelasyon analizi ile incelenmis ve bazi degiskenler arasinda istatistiksel olarak anlamli iliskilerin oldugu bulunmustur. PAH’lar ve iz elementler icin ornekleme noktalarina gore birikim yogunluk haritalari olusturulmus ve soz konusu kirleticilerin termik santrallere yakin noktalarda daha yuksek seviyelerde oldugu gozlenmistir.