Laboratuvar Gözüyle Beş Yıllık Tüberküloz Deneyimi

Giris: Tuberkuloz (TB), gecmisten gunumuze onemini yitirmeyen kuresel bir saglik problemidir. TB ile mucadelede laboratuvar verilerinin takibi, degerlendirilmesi ciddi bir oneme sahiptir. Bu calismada son bes yilda Erciyes Universitesi Tip Fakultesi Hastaneleri Mikobakteriyoloji Laboratuvarlarindan elde edilen sonuclar ve klinik yansimalarinin degerlendirilmesi amaclanmistir. Materyal ve Metod: Ocak 2015-Aralik 2019 tarihleri arasinda laboratuvarimiza gonderilen 16739 klinik ornegin tamaminda, EZN boyama yontemi, BACTEC MGIT 960 Kultur (Becton Dickinson, ABD) sistemiyle, Lowenstein-Jensen kati (RTA,Turkiye) besiyeri ve 2981 ornekte ise molekuler yontemler (RT-PCR) ile mikobakteri varligi arastirilmistir. Ocak 2015-Mart 2019 yillari arasinda Gene Xpert MTB/RIF (Cepheid, ABD) ve Mart 2019-Aralik 2019 arasinda ise BDMAX MTB (Becton Dickinson, ABD) RT-PCR testleri kullanilmistir. Kokenlerin tanimlanmasinda BD MGIT TBc ID (Becton Dickinson, ABD) testi kullanilmis ve MTC kokenlerinin primer antituberkuloz ilaclara duyarlilik testleri MGIT 960 ile yapilmistir. Bulgular: Her biri farkli hastalara ait olan klinik orneklerden 195 (% 81.5) Mycobacterium tuberculosis kompleks (MTC) ve 44 (%18.4) Tuberkuloz disi mikobakteri (TDM) olmak uzere 239 mikobakteri izole edilmistir. 15 hastanin orneklerinde kultur yontemleri ile mikobakteri uretilememesine karsin PCR ile mikobakteri saptanmistir. Mikrobiyolojik olarak mikobakteri saptanan 254 hastadan, 234 (%92.12) tanesi (210 MTC, 24 TDM) klinik olarak TB kabul edilip, antituberkuloz ilaclar ile tedavi edilmistir. Tuberkuloz tanisinda kullanilan mikrobiyolojik yontemlerin klinik tani ile uyumlari degerlendirildiginde en yuksek test performansina PCR testleri sahipken en dusuk performansa da EZN boyama yonteminin sahip oldugu saptanmistir. MGIT sistemiyle ortalama 19.65 ± 9.91 gunde, LJ besiyerinde ise ortalama 41.13 ± 13.69 gunde ureme saptanmistir. MTC saptanan 195 kokenin 166’sinin (%85.12) test edilen ilaclarin tamamina hassas oldugu tespit edilmistir. Direncli kokenlerin 21’inde tek ilaca, 6’sinda iki ilaca ve 2’sinde ise uc ilaca direnc saptanmistir. Kokenlerin izoniyazid, rifampisin, etambutol ve streptomisine karsi direnc oranlarinin sirasiyla % 7.18, % 2.05, % 5.64 ve %5.13 oldugu bulunmustur. TB kabul edilen hastalarin %53.42 ‘sinin erkek (n = 125), %46.58 ‘sinin kadin (n = 109), ve %6.41’inin (n = 15) 0-14 yas grubunda cocuk oldugu tespit edilmistir. Tum TB vakalari icinde 16'sinin (%6.84 ) Turkiye disinda dogdugu, bunlarinda %62.5‘nin Suriyeli multeciler oldugu saptanmistir. Vakalarinin %57.26‘si (n = 134) AC, %42.47‘sini (n = 100) AC disi TB olusturmaktadir. Yirmi hastanin (%8.55) onceden TB tedavisi gormus eski hastalar oldugu ve bir hastanin ise HIV pozitif oldugu tespit edilmistir. Hastalarin %77.7’sinde (n=182) TB’ye kronik bir hastaligin eslik ettigi ve bu hastaliklar icinde ise %23.9 (n = 56) oran ile hipertansiyonun ilk sirada oldugu belirlenmistir. TB vakalarinin 16’sinin (%6.83) hayatini kaybettigi belirlenmistir. Calismamiz verileri degerlendirildiginde TB vakalarinin en cok agustos ayinda, en az ise aralik ayinda izole edildigi belirlenmistir. Sonuc: TB tani ve tedavisinde laboratuvar ve klinik is birliginin cok onemli olduguna ve merkezlerin kendi verilerinin takibini yapmasinin, ulkemiz epidemiyolojik verilerine ve TB ile mucadeleye katki saglayacagi kanisina varilmistir.