KAPADOKYA İGNİMBİRİTLERİ VE VOLKANİTLERİNDE PALEOMANYETİK ÇALIŞMA - MANYETİK ANOMALİLERİN YORUMUNA BİR YAKLAŞIM

Kapadokya Bolgesi son 13 milyon yildan yakin zamana kadar (190 bin yil oncesine kadar) volkanik etkinligin egemen oldugu bir bolgedir. Yaklasik 13 milyon yil suren bu aktivite, Kapadokya Bolgesi'nde karmasik bir jeolojik yapinin olusmasina neden olmustur. Yuzey jeolojisi incelendigi zaman, karmasa goze carpmaktadir. Bu durum bolgeye ait havadan manyetik anomali haritasinda da gozlemlenebilmektedir. Manyetik anomalilerde gorulen bu karmasanin cozumu icin degisik jeofizik veri islem yontemleri uygulanmistir. Havadan manyetik anomali haritasi incelendiginde anomalilerde kayma oldugu gorulmektedir. Bu durumun giderilmesi icin kutba indirgeme ve analitik sinyal uygulamalari yapilmistir. Ancak anomalilerin pek cogunda duzelme gorulmemistir. Bu durum, Kapadokya bolgesi ve cevresinde yogun kalinti miknatislanmanin etkili oldugunu gostermistir. Kalinti miknatislanma varliginin Kapadokya'nin gecmisteki tektonik evrimine ve gunumuzdeki manyetik anomalilere etkisini arastirmak amaciyla 9 bolgeden toplam 68 numune ile paleomanyetik calisma gerceklestirilmistir. Bu amacla, Kapadokya bolgesi'nde bulunan bazalt, andezit gibi volkanik kayaclarla, ignimbiritlerden alinan numuneler, Bulgaristan Bilimler Akademisi, paleomanyetizma laboratuvarinda deneye tabi tutulmustur. Buradan karakteristik kalinti miknatislanma (KrKM) hesaplamalari Zijdervelt diyagramlari uzerinde yapilarak gecmis enlemler bulunmustur. Ayrica Kapadokya Bolgesi'ndeki ters donmeler hesaplanmistir. Buna gore Miyosen serilerinde 25-30o lik ve ignimbiritler uzerinde yaklasik 12o lik donme degerleri elde edilmistir. Paleokutuplar Gorunur manyetik Kutup (GMK) diyagraminda gosterilmektedir. Bu calismalara ek olarak yapilan manyetik duyarlilik calismasi ile numuneler arasindaki miknatislanma farkliliklari incelenmistir. Konigsberger oranlari hesaplanarak kalinti miknatislanma ile induklem miknatislanma arasindaki iliski arastirilmistir. Manyetik duyarliligin anizotropi olcmeleri (MDA) yapilarak Kapadokya Bolgesi'ndeki volkanik etkinligin yayilimi ve sacilimi incelenmistir. Ancak yalnizca Acigol Bolgesi'nde manyetik duyarliligin anizotropi derecesi 18 olarak elde edilmistir. Diger bolgelerdeki MDA degerleri Acigol bolgesinden daha kucuk kalmistir. Manyetik duyarliligin anizotropi olcumleri, manyetik dokunun anizotropisinin dusuk dereceli varligini ve birincil duyarlilik yonlerinin sabit olmayan dagilimini aciklar. Paleomanyetik analiz calismalariyla Kapadokya bolgesinde baskin tektonik rejimin aydinlatilmasi hedeflenmistir. Calisma alaninin saat yonunde ve saatin tersi yonundeki donmeleri, yapilan paleomanyetik analizden belirlenmektedir. Bu durum Anadolu levhacigi uzerinde egemen konumda bulunan Avrasya ve Afrika levhalarinin hareketliligi ile uyumlu bir sonucu desteklemektedir.