اثر کاربرد کودهای آلی و سیستمهای کشت بر عملکرد ترسیب کربن (مطالعه موردی دشت تبریز)

تغییر اقلیم کره زمین، ناشی از اثرگلخانه­ای گازهای کربنی جو زمین بوده و مهم‌ترین تهدید توسعه پایدار و امنیت غذایی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه­خشک جهان نظیر ایران است. یکی از راهکارهای مقابله با این مشکل، ترسیب کربن در خاک و در اکوسیستم­های گیاهی است. مقدار کربن آلی در خاک سه برابر بیش از کربن در بافت تمام گیاهان و دو برابر بیش از کربن اتمسفر است. در این تحقیق تأثیر محصولات زراعی و افزودن کود دامی و کاه وکلش از طریق اندازه‌گیری برخی از ویژگی‌های ‌فیزیکی و شیمیایی خاک، بر میزان کربن ترسیب شده در خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. تعدادی نمونه خاک (در مجموع 308 نمونه) از عمق صفر تا 30 سانتی­متر برداشت شد. ویژگی­های خاک نظیر بافت خاک، پی اچ، هدایت الکتریکی، کربن آلی، جرم مخصوص ظاهری و کربن ترسیب شده برآورد شدند. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. برای تعیین توزیع مشخصات نمونه­ها از میانگین و انحراف استاندارد آمار توصیفی استفاده شد. برای ارائه مدل از روش رگرسیون گام به گام استفاده شد. تحلیل نتایج نشان داد که در بین ویژگی‌های بررسی شده خاک­ها در طی سه سال متوالی، در اثر اضافه کردن کوددامی و کاه کلش باقی‌مانده از محصول قبلی به زمین­­های زراعی، رابطه ترسیب کربن خاک با تمامی ویژگی‌های اندازه­گیری شده به غیر از شن خاک معنی­دار است. ترسیب کربن خاک در سال سوم زراعی (پیاز) از 84/4 به 68/5 کیلوگرم بر مترمربع افزایش یافت. در محصول پیاز که سال سوم و بعد از گندم کشت شده است وجود کاه و کلش حاصل از کود آلی در حدود 30 درصد و کود دامی استفاده شده در حدود 70 درصد باعث افزایش کربن آلی شده است. در نهایت ترسیب کربن به صورت نقشه برای هر دو محصول با کمک داده‌های مکان­دار برداشت شده و نرم­افزارArc Map  تهیه شد.