بررسی تأثیر هزینه های نظامی و رشد اقتصادی بر مصرف انرژی در ایران با ارائه راهکارهایی به منظور تقویت امنیت انرژی

امنیت انرژی توانایی یک اقتصاد برای تضمین قدرت تأمین منابع انرژی به صورت پایدار و در طول زمان با سطح قیمتی است که تأثیر نامطلوبی بر عملکرد اقتصادی آن اقتصاد نگذارد. سه هدف مشخص امنیت انرژی کاهش آسیب­پذیری در برابر تهدیدها یا فشار خارجی، جلوگیری از بروز بحران عرضه و به حداقل رساندن تأثیر اقتصادی و نظامی بحران انرژی در صورت وقوع چنین بحرانی است. امنیت عرضه انرژی در دسترس­بودن دائمی انرژی در حالات مختلف، با مقادیر کافی و در سطوح قیمتی معقول است و امنیت تقاضای انرژی وجود یک تقاضای ثابت و منظم برای صادرات انرژی با قیمت­های رقابتی که حداقل هزینه­های تولید و تراکنش را جبران کند می­باشد. در ایران به­عنوان یک کشور تولیدکننده عمده انرژی، امنیت انرژی باید علاوه بر بخش تولید، شامل امنیت مصرف و تقاضای انرژی نیز بشود زیرا امنیت انرژی وابسته به یک بازار مداوم و همراه با رشد منطقی و کم­نوسان در آینده است. هزینه­های نظامی به­صورت مستقیم و غیرمستقیم دارای تأثیر بر تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی است که این تأثیر می­تواند مثبت یا منفی باشد. بنابراین هزینه­های نظامی از طریق تأثیری که بر مصرف انرژی دارد عاملی موثر در شاخص­های امنیت انرژی است. در این پژوهش با استفاده از داده­های تابلویی تأثیرگذاری هزینه­های نظامی و رشد اقتصادی را بر مصرف انرژی در کشورهای ایران، ترکیه، مصر و عربستان بررسی کردیم. در این پژوهش داده­ها در بازه زمانی سال­های ۱۹۶۵ تا ۲۰۱۸ میلادی مورد استفاده قرار گرفته­اند. با بهره­گیری از مدل ARDL تاثیرگذاری رشد اقتصادی و هزینه­های نظامی بر مصرف انرژی را در ایران مورد بررسی قرار دادیم که مشخص شد در کوتاه مدت تأثیر متغیرهای مذکور بر مصرف انرژی به­صورت آنی مثبت می­باشد و رابطه بلندمدت بین آن­ها وجود ندارد. در ضمن آزمون علیت گرنجر نشان داد تولید ناخالص داخلی (نمایانگر رشد اقتصادی) علت مصرف انرژی در ایران در معیار گرنجر است. در پایان به­منظور تقویت امنیت در حوزه انرژی راهکارهایی ارائه شد.