ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی شهر با رویکرد عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: خیابان های شهر رشت)

توجه کمتر به مقوله عدالت در توسعه شهری در عصر حاضر سبب شده است در خیلی از شهرها، مناطق با کیفیت در مقابل فضاهای کم‌کیفیت یا بی‌کیفیت قرار گرفته و محلات ناهمگون ایجاد شود. پیامد چنین امری افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و معضلات شهری نظیر دزدی، فساد، ناامنی و ... در داخل شهرها است. به همین خاطر بحث عدالت اجتماعی نیز می‌بایست در کنار توسعه شهری مدنظر شهرسازان قرار گیرد. در تحقیق حاضر با بررسی دیدگاه‌های گوناگون در زمینه عدالت شهری، با استفاده از اسناد و مطالعات میدانی، فضای شهری خیابان‌های شهر رشت از منظر عدالت اجتماعی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جهت تعیین میزان مطلوبیت کیفیت‌ فضای شهری خیابان‌ها از مدل Topsis استفاده شده است. نتایج تحقیق در زمینه عدالت نشان می‌دهد در بحث عدالت در فضاهای شهری می‌توان دو رویکرد ایجابی و سلبی را مدنظر قرار داد و ضمن تلاش جهت افزایش کیفیت فضاهای شهری و رعایت معیار استحقاق، فضاهای ضعیف و با کیفیت پایین را نیز مد نظر قرار داد و تلاش نمود تا نابرابری را در فضاهای شهری کاهش داد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد کیفیت کلی فضای خیابان‌های شهر رشت با سطح مطلوب فاصله زیادی دارد. بنابراین بر اساس معیار استحقاق، می‌بایست تغییراتی در جهت تغییر این فضاها با هدف دست‌یابی به کیفیت‌های مطلوب انجام شود. همچنین برمبنای معیار برابری، ارزیابی‌های تحقیق نشان داد در سطح شهر گونه‌ای از اختلاف طبقاتی وجود داشته و کیفیت فضای شهر و به تبع آن عدالت اجتماعی در خیابان‌های رشت دارای تفاوت‌های آشکار نسبت به هم است. به طوری که فضاهای شهری خیابان‌های شمالی و در درجه بعدی خیابان‌های مرکزی رشت دارای کیفیت فضایی بهتر و مطلوب‌تری در مقایسه با فضاهای شهری خیابان‌های جنوبی شهر هستند. بنابراین لازم است کاهش نابرابری با اولویت فضاهای شهری خیابان‌های جنوبی شهر مد نظر قرار گیرد.