ارزیابی توان گونه های گیاهان بومی در مهارکردن فرسایش شیاری و خندقی در شمال استان اردبیل

این پژوهش با کاربرد روشی کمی برای ارزیابی توان گیاهان در مهارکردن فرسایش شیاری و خندقی در منطقه­ مغان استان اردبیل اجرا شد. در پنج سال از 1395 تا 1399، پنج شاخص تراکم ساقه (SD)، توان ریشه­ گیاه در کاهش‌دادن فرسایش خاک سطحی در برابر جریان تمرکزیافته‌ی فرسایشی (RSD)، توان ایجادکردن مانع در برابر مواد معلق (SOP)، شاخص سفتی گیاه (MEI) و چسبندگی ریشه (Cr) برای20 گیاه بومی در منطقه محاسبه شد (0/28 - 4-10×1/411SD=، 10/1076 - 24- 10×6/68RSD=، 0/696 - 10-5×8/275SOP=، N 27/134 - 10-6×69/1MEI=، Pa 626/34 - 10-4×432/5Cr=). گونه ­های گز (Tamarix ramosissima Ledeb.)، ­علف­ شور(Salsola dendroides Pall.)، درمنه­ معطر(Artemisia fragrans Willd.)، زلف­پیر ریش­دار (Stipa arabica Trin. & Rupr. var. arabica)، خارشتر (Alhagi camelorum Fisch.)، گل ماهور سنبله­ ای(Verbascum stachydifome Boiss.& Buhse.)،علف­ بره(Festuca ovina L.) و ملیکای بلند (Melica altissima L.) برای مهارکردن فرسایش شیاری و خندقی در منطقه بسیار مناسب است. علف­ بره، زلف­ پیر ریش‌دار و ملیکای بلند به‌دلیل سازگاری به شرایط خشکی در منطقه و مقاومت زیاد در برابر جریان­های تمرکزیافته‌ی فرسایشی ممکن است در احیای پوشش گیاهی به‌کار برده‌شود. ممکن است ترکیب گونه­ های گیاهی مختلف به­ دلیل توان‌شان در یک یا چند شاخص برای مهارکردن فرسایش بسیار موثر باشد. نتیجه‌های این پژوهش را می‌توان در ناحیه‌های همسایه‌ی این منطقه و در اقلیم­های مشابه نیمه­ خشک و خشک سرد نیز به‌کار برد.