Türkiye Ölçme Araçları Dizini’nde Yer Alan Açımlayıcı Faktör Analizi Çalışmalarının Paralel Analiz Sonuçları İle Karşılaştırılması

Bu arastirmanin amaci, Turkiye Olcme Araclari Dizininde (TOAD – http://toad.edam.com.tr/olcek) yer alan olcek gelistirme veya uyarlama calismalarinda acimlayici faktor analizi (AFA) ile belirlenmis olan faktor sayilarinin paralel analiz sonuclarina gore incelenmesidir. Arastirmanin basladigi tarih itibariyle TOAD’da yer alan 4440 calisma arasindan 500’u sistematik ornekleme yontemiyle secilmis ve bu arastirmalardan 451’inin tam metnine ulasilabilmistir. Tam metnine ulasilabilen calismalardaki orneklem buyuklugu, madde sayisi, eksen dondurme yontemi gibi bilgiler arastirmacilar tarafindan gelistirilen bir forma gore kodlanmistir. Incelemeler sonucunda AFA gerceklestirilen 300 arastirma raporunda orneklem buyuklugu, madde sayisi, faktor yuku alt siniri, faktor sayisi, aciklanan varyans orani gibi bilgilere yer vermeyen calismalarin bulundugu gorulmustur. AFA’da en sik kullanilan faktor cikarma yonteminin temel bilesenler analizi oldugu, ozdegerin 1’den buyuk olmasinin ise faktor sayisina karar vermede en sik kullanilan olcut oldugu tespit edilmistir. Birden cok faktorun cikarildigi durumlarda en sik kullanilan eksen dondurme teknigi ise varimax’tir. Paralel analiz sonuclari ile karsilastirilabilen 67 AFA calismasindan 52’sinde fazla, sekizinde eksik ve yedisinde dogru sayida faktorun cikarildigi belirlenmistir. Bulgular mevcut alanyazin kapsaminda tartisilmis ve AFA’nin raporlastirilmasindaki eksiklerin azaltilabilmesi amaciyla bir kontrol listesi onerilmistir.