تبیین جامعهشناختی اثر محرومیت اقتصادی و اجتماعی (محرومیت نسبی) بر گرایش به خشونت سیاسی شهروندان تهرانی

هدف و زمینه: هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر نقش محرومیت نسبی (محرومیت اقتصادی و محرومیت اجتماعی) بر گرایش به خشونت سیاسی شهروندان تهرانی می باشد. از آنجا که طی سال های اخیر، کنش های خشونت‌آمیز شهروندان بهویژه در شهر تهران، رو به فزونی است، بررسی جامعه شناختی این پدیده می تواند گامی مهم در شناخت آن و اتخاذ تصمیمات مبتنی بر روش های علمی بردارد.روش تحقیق: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی روش آن، تبیینی- پیمایشی می‌باشد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه این تحقیق، کلیه افراد 18 سال به بالای ساکن شهر تهران در سال 1399 هستند که حجم نمونه با استفاده از نرم افزار spss sample power، 1009 نفر تعیین گردید. نمونه های این تحقیق به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. پس از جمع‌آوری اطلاعات و ورود داده ها در نرم‌افزار spss، ضریب آلفای کرونباخ برای متغیر خشونت سیاسی 78/0، احساس محرومیت اجتماعی 82/0 و احساس محرومیت اقتصادی 89/0 محاسبه شد، همچنین از روش های آماری نظیر تحلیل تک‌متغیره (شاخص ها گرایش به مرکز و پراکندگی) و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌ها ‌و نتیجه گیری: مهم ترین یافته های این پژوهش حاکی از آن است که احساس محرومیت اقتصادی به طور مستقیم بر گرایش به خشونت سیاسی اثرگذار نبوده و اثر آن بر متغیر وابسته پژوهش (گرایش به خشونت سیاسی) به طور غیر مستقیم از طریق اثرگذاری بر احساس محرومیت اجتماعی معنا پیدا می کند. هر چند این میزان اثر نیز بسیار ضعیف است (ضریب تأثیر برابر با 08/0). در مقابل، احساس محرومیت اجتماعی با ضریب تأثیر 29/0، به طور مستقیم بر گرایش به خشونت سیاسی شهروندان اثرگذار بوده است. همچنین، احساس محرومیت اقتصادی با ضریب تأثیر 28/0 بر احساس محرومیت اجتماعی اثرگذار بوده است. نتایج این پژوهش نشان داد با افزایش احساس محرومیت اجتماعی، گرایش به خشونت سیاسی بیشتر می شود. همچنین، احساس محرومیت اقتصادی، به طور مستقیم بر گرایش به خشونت سیاسی اثرگذار نمی باشد.