Mengen’de Yetişen Bazı Yabani Mantar Türlerinin Doğal Boya Kaynağı Olarak Değerlendirilmesi

Bu calismada, dogal boya olarak chantarelle (Cantharellus Cibarius), porcini (Boletus Edulis ) ve trumpet (Craterellus Tubaeformis ) yabani mantarlarin ekstraksiyon urunleri kullanilmistir. Cantharellus Cibarius, Boletus Edulis ve Craterellus Tubaeformis turlerinden mantarlar Bolu Mengen ilcesinden toplanmis, yikandiktan sonra etuvde (40°C ± 2°C) 8 saat kurutulmustur. Materyal olarak 160 denye % 100 ipek iplik kullanilmistir. Boyamalarda kullanilacak ipek iplikler laboratuvar tipi boyama makinesinde (Termal) 20 g/l zeytinyagi sabun cozeltisi 1 saat kaynatilmis ve ardindan materyale sicak ve soguk yikama islemleri yapilarak materyaller kurutulmustur. Boyamadan once ipek iplikler bakir sulfat, potasyum aluminyum sulfat, potasyum dikromat, kalay (II) klorur, demir (II) klorur ve demir (III) klorur ile mordanlanmistir. Cektirme yontemine gore, iplikler laboratuvar boyama makinesinde 60 dakika kaynama sicakliginda boyanmis, flotte icerisinde sogutulmaya birakilarak 12 saat sonra orneklere, soguk tasar yikama, sicak yikama, kaynar sabunlama ve soguk durulama islemleri yapilmistir. Kurutma isleminden sonra renk koordinatlari olusturmak icin spektrofotometre (Datacolor Spectra Flash 600 plus- D65/ 10°) ile renk olcumleri gerceklestirilmistir. Boyanmis orneklerin yikama, surtme ve isik hasliklari incelenmistir. Sonuc olarak: Mordan maddelerinin, toplam renk farkliligi (ΔE*) degisiminde etkili oldugu belirlenmis ve en yuksek toplam renk farklilik degeri, bakirsulfat mordaninin kullanildigi boyamada elde edilmistir. (ΔE*=10.2884). Aciklik – koyuluk (ΔL*) eksenine gore renk degerlendirilmesinde, potasyum bikromat ile mordanlanmis ornek disinda, diger boyamalarda renk standarttan daha acik elde edilmistir. Chantarelle, porcini ve trumpet mantarlarlarindan elde edilen boyarmaddeler ile ipekli materyalin boyanmasinda Renk Kuvveti (K/S) degerleri karsilastirildiginda; en iyi renk veriminin demir (II) klorur ile mordanlandiktan sonra porcini mantarindan elde edilen dogal boya ile boyanmis ipek materyalde elde edildigi gorulmektedir. Mordansiz boyama ve demir (III) klorur, potasyum dikromat ve kalay klorur mordanlari ile yapilan tum boyamalarda renk verimi oldukca dusuktur. Porcini mantarindan elde edilmis dogal boya ile boyanmis orneklerde, en yuksek toplam renk farklilik degerinin, demir (II) klorur mordaninin kullanildigi boyamada elde edildigi gorulmustur. Trumpet mantarindan elde edilen dogal boya ile boyanmis ipek orneklerinde; en yuksek toplam renk farklilik degeri, bakir sulfat mordaninin kullanildigi boyamada elde edilmistir.