Geleneğin İcadı: Divançe ve Divan

Klasik Osmanli siiri konusundaki tartismalar Turkiye’de modernlesme surecinin en kritik konularindan birini olusturur. Bu tartismalar ozellikle Tanzimat doneminden baslayarak her donemde cesitli endiseleri kristalize eder. Osmanli siirine yonelik butun yaklasimlar acikca ideolojiktir. Pek cok yazar donemsel niyetleri goz onunde bulundurarak edebi kanonun teskili icin bu ideolojilerden yararlanir. Turk edebiyatinda kokenleri Tanzimat’a kadar giden kutuplastirici antagonist soylem gelenekle ilgili polemiklerde de belirleyici cizgi halini almistir. Hem sekuler hem de muhafazakar kesimin analizlerinde Osmanli siiri onemli bir semptoma donusur. Bu calisma Osmanli siirinin alimlanmasinin hikâyesinden yola cikarak Cumhuriyet doneminde yazilan iki kitabi incelemeyi amaclamaktadir. Behcet Necatigil’in Divance (1964) ve Turgut Uyar’in Divan (1970) isimli siir kitaplari Osmanli siiri tartismalarinda onemli bir agirliga sahiptir. Elestirmenler her iki kitabi yapisal ozellikleri nedeniyle Asya Tipi Uretim Tarzi araciligiyla ele alir. Asya Tipi Uretim Tarzi’na iliskin analizler kulturel alanda Osmanli tarihi ve edebiyatinin okunmasinda onemli bir degisim yaratir. Bu makale Osmanli siiri tartismalarini merkeze alarak ideolojik angajmanlarin rolunu Divance ve Divan uzerinden incelemeyi amaclamaktadir.