Parkinson Hastalığı Patogenezinde Esansiyel Yağ Asitleri ve Kolesterolün Etkileri

Parkinson hastaligi (PH) bilissel ve motor semptomlari iceren norodejeneratif bir hastaliktir. Beyinin vucuttaki en yagli ve yuksek oranda kolesterol iceren bir organ olmasi nedeniyle normal fonksiyonlarini surdurulmek icin yaglara ve kolesterole ihtiyac duyar. Elzem yag asitleri beynin bircok hucresel fonksiyonunda rol almaktadir. Linoleik asit ve α-linolenik asit vucut tarafindan sentezlenemedigi icin elzem yag asitleri olup diyet ile alinmalidir. Bu iki esansiyel yag asidi daha uzun zincirli coklu doymamis yag asitlerinin (PUFA) sentezi icin oncudurler. Beyin serbest PUFA seviyeleri oksidatif stres ve inflamasyon bagli olarak artmaktadir. Ayrica oksidatif stres beyinde yuksek seviyelerde bulunan DHA ve AA’in peroksidasyonuna ve bunun sonucunda da dopaminerjik sistem norodejenerasyonuna neden olmaktadir. Diyetin esansiyel yag asidi icerigi norotransmitter sistemleri etkilemektedir. Kronik omega-3 (w-3) yag asidi eksikligi dopamin reseptoru baglanmasinda azalmaya, serotonin reseptoru yogunlugunda artisa ve dopamin metabolizmasinda degisikliklere neden olabilirken substantia nigrada gorulen  dopaminerjik noron kaybinin az da olsa DHA tarafindan onlendigi deneysel olarak gosterilmistir. Beyin fonksiyonlarinin devamliligi icin onemli olan kolesterolun de kanda normal seviyelerin ustune cikmasi beyinde oksidatif stresi ve buna bagli olarak PH riskini arttirabilir. Diyet esansiyel yag asitleri ve kolesterol seviyesi ile PH gelisimi riski arasindaki iliskiyi inceleyen calismalarin birbirleri ile celisen sonuclari bulunmaktadir. Bu nedenle esansiyel yag asitleri ve kolesterolun PH’nin olusumu, onlemesi ve/veya semptomlari azaltma etkisi konularini kesinlestirecek daha genis capli arastirmalara ihtiyac vardir.