تحلیلی بر رویکرد پراگماتیستی از مفهوم ربط در بازیابی اطلاعات

مقدمه: در این مقاله قصد آن است تا فلسفه پراگماتیستی به‌ اختصار معرفی و رویکردی پراگماتیستی از مفهوم ربط در بازیابی اطلاعات توصیف و تحلیل شود. روش‌شناسی: این یک مقاله تحلیل مفهومی است که از نظریه فعالیت و مرور متون استفاده شده است تا آنچه در عمل اتفاق می‌افتد تا فرد نیازمند به اطلاعات، بتواند نیاز اطلاعاتی خود را رفع نماید، تشریح شود. نظریه فعالیت یک نظریه جامع است که با استفاده از آن رویکرد پراگماتیستی از مفهوم ربط تبیین می‌شود. یافته­ها: رویکرد نظام‌گرایی از مکتب فلسفی پوزیتویستی و رویکرد کاربرگرایی از مکتب فلسفی هرمنوتیکی برخاسته است. از دیدگاه ساراسویک (2007)، یورلند (2010) و هوانگ و سوئرگل (2013) پژوهش‌هایی در ارزیابی بازیابی اطلاعات (ربط) موفق خواهند بود که از هر دو رویکرد نظام‌گرایی و کاربرگرایی بهره برده باشند. به بیان دیگر، پژوهش‌هایی که در آن‌ها به مفهوم ربط از تمامی جنبه‌ها توجه شود. پراگماتیست‌ها استدلال کردند که دوگانگی کاذب بین دو رویکرد کمی و کیفی وجود دارد و می‌توان دو رویکرد کمی و کیفی را با هم ترکیب کرد که این ترکیب با تأکید بر عمل صورت می‌گیرد. مطابق مکتب پراگماتیستی مدرکی که مورد استفاده (برای مثال در نوشتن مقاله، منظور استناد است) قرار می‌گیرد، مدرک مرتبط است. از یک‌سو، می‌توان مدرک الف را به وظیفه یک مرتبط دانست، اگر مدرک الف بتواند فرد را برای رسیدن به هدف خود یاری کند و نیاز اطلاعاتی او را پاسخ دهد. از سویی دیگر، آن مدرک از لحاظ ویژگی‌های ظاهری و باطنی مطابق خواست فرد نیازمند به اطلاعات، مورد پذیرش فرهنگ جامعه مورد نظر و قابل‌دسترس برای فرد نیازمند به اطلاعات باشد. به‌ بیانی ‌دیگر، مدرکی که در عمل نیاز اطلاعاتی را برطرف می‌کند، مدرک مرتبط است. نتیجه‌: ربط مفهومی پیچیده است و عوامل مختلفی بر برونداد نهایی ربط تأثیر می‌گذارند. از این‌رو با وجود پژوهش‌های متعدد در مفهوم ربط، بازهم نیاز به پژوهش‌های بیش‌تری در این موضوع احساس می‌شود. درنهایت می‌توان گفت که تأمل درباره فلسفه علم برای درک مفهوم ربط، الزامی است براساس اینکه آیا هدف علم توصیف آنچه در عمل اتفاق می‌افتد و برای ما به‌آسانی قابل‌مشاهده است، می‌باشد یا علم باید آنچه را که به آسانی قابل‌مشاهده نیست، توضیح داده و آن‌ها را تعیین نماید.