Enerji Nakil Hattı Projelerinin Uygulanmasında Arazi Mülkiyetinin Kazanılması Sürecinin Değerlendirilmesi

Elektrik uretim tesisleri ile transformator merkezleri ve son tuketici arasinda elektrik enerjisi iletimini saglayan sistemlere enerji nakil hatlari (ENH) denir. Turkiye’nin gelismekte olan bir ulke olmasi ve artan nufusu nedeniyle elektrik enerjisi ihtiyaci artmakta bu ihtiyaci karsilamak icin yeni uretim tesisleri ve ENH olusturulmaktadir. ENH projeleri hazirlanirken basta ekonomik, cevresel ve guvenlik gibi konular dikkate alinarak ENH’nin gecirilecegi araziler belirlenmektedir. ENH projelerinin hayata gecirilebilmesi belirlenen bu arazilerin mulkiyetinin kazanilmasi sureci sonrasinda mumkun olmaktadir. Arazi mulkiyetinin kazanilmasi surecinde yasanan problemler ENH projelerinin uygulanmasinda gecikmelere, dava sayilarinin artmasina ve kamuoyu tepkisine yol acmaktadir. Bu calismada, ENH projelerinin uygulanmasinda arazi mulkiyetinin kazanilmasi sureci degerlendirilmektedir. Veriler incelendiginde, son bir yilda ENH ile ilgili acilan dava sayisinin 15759 ve bes yillik donemde arazi malikleriyle mahkemesiz uzlasma oraninin %13 oldugu gorulmektedir. Dava sayisinin fazla, uzlasma oraninin dusuk olmasindaki en buyuk etken ENH’nin gecirilecegi arazi icin odenecek bedelin belirlenmesindeki tasinmaz degerleme calismalaridir. Referans alinan degerleme yontemleri, olcutler ve oranlar sonucunda belirlenen arazi degeri cogu durumda gercek degeri yansitmadigindan arazi sahipleriyle uzlasma saglanamamaktadir. En ideal cozumun yasal boyutta, tasinmaz degerleme faaliyetlerini tek basina duzenleyen butuncul bir degerleme yasasinin hazirlanmasi, kurumsal boyutta kadastronun tasinmaz degerlemeyi de icermesi ve teknik boyutta guncel alim-satim degerleriyle birlikte tasinmaz ozelliklerinin bir arada yonetilebilecegi bir veri tabaninin olusturulmasi oldugu degerlendirilmektedir.