Farklılık İçinde Birlik: Alevi-Bektaşi Kültürü ve Araçsal Çerçevelemenin Meydan Okuyuşu

Gunumuzde egemen olan tekno-ekonomik sureclerin, kulturlerin ozgunluklerini donusturucu bir etkisi vardir. Bu tur sureclerin bir sonucu olarak kulturler, evrensel bir insanliga iliskin bir kavrayis gelistirmislerdir. Ancak pratikten kopuk, nihilist bir yonelimolarak bu evrenselcilik, degerlerin degersizlesmesiyle iliskilidir. Ozgun kulturel pratiklerden kopusun bir gostergesi olan bu tur kavrayis bicimi aslinda kulturun maruz kaldigi kuresel bircerceveleme bicimidir. Egemen tekno-ekonomik-politik surecler, Alevi-Bektasi kulturunun temel degerlerinin aracsal bir donusume ve cercevelemeye maruz kalmasina yol acmaktadir. Bu dunya gorusu, doktrinsel ve felsefi bir sistem olmaktan cok Alevi-Bektasi tarihinde estetik bir duzlemde, sanat eseri vasitasiyla ifadesini bulmustur. Bu makalede Alevi-Bektasi kulturu ve tarihinin su konularla iliskili anlayisi ve tutumu temel sorunsali olusturmaktadir: insan-doga iliskisinin nasil kavrandigi ve ortaya konuldugu; akil ve bilginin ne anlam ifade ettikleri; toplumsal yasamin nasil kavrandigi, insanlarin bir arada var olmasinin temel bicimlerinin nasil goruldugu; farkliliklara yonelik tutum ve yaklasim; birey ile toplum arasindakiiliskisin nasil degerlendirildigi; inanc ve kutsallik konularina nasil bakildigi. Bu konular, iktidar ve gunumuzun hâkim sureci olan aracsal cerceveleme baglaminda yorumlanmaktadir. Bu baglamda Alevi-Bektasilige ozgu degerlerin karsilastigi sorunlar vurgulanmaktadir.