Atık Mantar Kompostu/Substratının Kullanım Alanları - 1: Özellikleri ve Önemi

Mantar yetistiriciliginde uretim sonrasinda ortaya cikan materyale atik veya kullanilmis mantar kompostu/substrati (AMS) adi verilmektedir. Her gecen yil artan mantar uretimi, hasattan sonra atik haline gelen kompost miktarinda da artisa sebep olmaktadir. Yillik aciga cikan AMS miktarinin Turkiye'de 170-250 bin ton iken, dunyada yaklasik olarak 50 milyon ton oldugu hesaplanmaktadir. Aciga cikan AMS  organik madde kaynagi, fide uretimi ve topraksiz kulturde yetistirme ortami, farkli mantar turlerinin uretiminde kompost, mantar yetistiriciliginde ortu topragi, hayvan yemi, vermikompost uretimi, biyoremediasyon, bitki hastaliklari icin biyokontrol ajani, enzim ve biyogaz uretimi gibi bircok alanda kullanilabilmesine ragmen yeterince degerlendirildigini soylemek mumkun degildir. AMS iceriginde kompost materyal atiklarinin disinda yetistirilen ture bagli olarak ortu topragi atiklari, mikroorganizmalar, mantar misel ve primordiyumu ile hucre disina salinmis olan sindirim enzimleri bulunmaktadir. AMS’nin icerigi; uretilen mantar turu, kompost yapiminda kullanilan materyal, kompostlama islemi, taze veya olgunlasmis olup olmamasi ve ortu topragi kullanilip kullanilmamasina bagli olarak degisebilmektedir. AMS’nin kullanim ve ekonomiye geri donusum alternatiflerini irdeleyen bu yazi dizisinin ilkinde oncelikle AMS’nin onemi ile fiziksel ve kimyasal ozellikleri konularina yer verilmistir.