NİYÂZÎ'NİN VAK'A-I MANSÛR-I HALLÂCÎ ADLI MESNEVİSİ VE MESNEVİNİN ROMAN JAKOBSON'UN BİLDİRİŞİM MODELİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Islâm tarihinin efsanelesen kisiliklerinden Ebu’l-Mugīs el-Huseyn b. Mansur el-Beyzâvi (H.224-309/M.858-922) daha yaygin adi ile Hallâc-i Mansur’un ilginc hayati, baslangicta cesitli soylencelerde sonrasinda Feriduddin Attâr (o.618/1221)’a ait Tezkiretu’l-evliyâ (617/1220) ve Attar’a ait oldugu tartismali olan Cevheru’z-zât gibi yazili kaynaklarda gecer. Konu, Turk edebiyatinda da ilgi uyandirmis, divan siirinde mazmun boyutunda, ayrica cesitli mesnevilerde hikâye edilmistir. Bunlardan ilki, on besinci yuzyil sonu ile on altinci yuzyil basinda yasamis bir Osmanli sairi olan Niyâzi’ye ait, 1536 tarihli bir mesnevidir. Eserin yurt disinda ve yurt icinde otuz dort nushasi tespit edilmistir. Bu arastirma, Arnavutluk Devlet Arsivleri Turkce Yazmalari Bolumu numara 41’de kayitli gec donem bir nusha olan (istinsah tarihi 1308/1890) Vak‘a-i Mansur-i Hallâci adli nushasinin tanitimi, diger yazmalarla baginin kurulmasi ve metin tipi ve teknigi bakimindan analizini icermektedir. Makalenin sonunda R. Jakobson’un Bildirisim Modeli, metne uygulanmistir.