بررسی تنوع گونهای دمفنریها (Hexapoda: Collembola) در چهار بومسازگان مختلف استان لرستان، ایران

در این پژوهش تنوع گونه‌‌ای جمعیت دم‌‌فنری‌‌ها در چهار بوم‌‌سازگان جنگل بلوط، مرتع، مزرعه و باغ میوه واقع در شهرستان‌‌های خرم‌‌آباد و دلفان از توابع استان لرستان، طی هشت ماه از سال 1395، ارزیابی شد. برای این منظور در هر بوم‌‌سازگان، زمینی به شعاع 50 متر به‌‌عنوان جامعۀ نمونه‌‌برداری تعیین و از هر جامعه، 10 کرت به مساحت تقریبی هر کرت 50 متر مربع انتخاب شد. در زمان نمونه‌‌برداری، از هر کرت یک نمونۀ خاک به عمق 20 سانتی‌‌متر و سطح100 سانتی‌‌متر مربع، جمع‌‌آوری و جمعیت دم‌‌فنری‌‌های موجود در آن شمارش شد. محاسبۀ ساختار و تنوع گونه‌‌ای با استفاده از شاخص‌‌های شانون، سیمپسون و بریلویین به کمک نرم‌‌افزارهای Excel وSDR v.4 انجام شد. مقایسۀ تنوع گونه‌‌ای بوم‌‌سازگان‌‌های مختلف نشان داد در هر دو منطقه، تنوع گونه‌‌ای جنگل از سایر بوم‌‌سازگان‌‌ها بیشتر بود و درمقابل، بوم‌‌سازگان زراعی خرم‌‌آباد و مرتع دلفان دارای کمترین میزان تنوع گونه‌‌ای بودند. مقایسۀ کلی دو شهرستان نشان داد درمجموع شهرستان دلفان (با شاخص شانون 881/1) در مقایسه با خرم‌‌آباد (با شاخص شانون 669/1) دارای تنوع گونه‌‌ای بیشتری بود. براساس محاسبات ساختار گونه‌‌ای جمعیت دم‌‌فنری‌‌های استان نیز گونۀ Protaphorura sp. گونۀ فوق غالب در شهرستان دلفان و این گونه همراه با گونۀ Ceratophysella stercoraria گونه‌‌های غالب در شهرستان خرم‌‌آباد بودند. چنین به نظر می‌‌رسد که دو گونۀ گفته‌‌شده بدون هیچ‌‌گونه محدودیتی ازنظر اختلاف ارتفاع، دما و رطوبت در دو شهرستان وجود داشتند.