Eski Eserlerdeki Yapısal Tahribatların Termal Görüntüleme ve Mikrodalga Nem Ölçümleri ile Belirlenmesi: Ayasofya Müzesi Örnek Çalışması

Ulkemizde guncel olarak tarihi onem tasiyan binalarin restorasyonuna buyuk onem verilmektedir. Bu tarz onemli tarihsel gecmise sahip binalarda restorasyon calismasi yapilmadan once deformasyonlarin ve bozulmalarin nedenini arastirmak da cok buyuk onem tasimaktadir. Gelisen teknolojik aletler sayesinde restorasyon calismalari oncesinde deformasyon ve nedenlerini tahribatsiz yontemler ile belirlemekte mumkun olmaktadir. Yapimi M.S. 537 yilinda tamamlanan ve Istanbul’un fethi sonrasinda cami olarak kullanilmaya baslanan Ayasofya Muzesi’nin (Hagia Sophia) ana kubbesi, bircok kez cokerek hasara ugramis; 16. yy da ise Mimar Sinan tarafindan yapilan istinat duvari ve payandalar ile bu hasarlar onlenmeye calisilmistir. Ana kubbedeki bu hasarlarin yani sira, bina icerisinde de meydana gelen yapisal hasarlar mevcuttur. Bu hasarlarin onlenmesi amaciyla da, basta galeri kati olmak uzere binada bulunan tasiyici elemanlar, metal ve ahsap hatillar ile desteklemistir. Bu guclendirmelerden sonra, bolgede bircok deprem meydana gelmesine ragmen, Ayasofya’da yikima yol acan bir deprem olduguna dair herhangi bir kayit bulunmamaktadir. Tum bu guclendirme calismalarinin yani sira, 1930’lu yillarda Mimar Fossatti kardesler tarafindan ana kubbeye tadilat ve guclendirme calismalari da yapilmistir. Gunumuzde bircok ziyaretci tarafindan yogun olarak ilgi goren Ayasofya’da, ozellikle galeri katinda zeminde ve duvarlarinda yer alan bu deformasyonlarin varligi dikkat cekmektedir. Yapi radari sonuclarinda tespit edilen duvarlardaki bozulma ve deformasyonlarin nedeninin arastirilmasi amaci ile termal goruntuleme ve mikrodalga nem olcumleri gerceklestirilmistir. Elde edilen sonuclarin verdigi goruntu yapi radarinin tespitlerine isik tutacak sekilde olmustur. Ayasofya Muzesi Galeri Katinda yapilmis olan termal goruntuleme islemi ve noktasal mikrodalga nem olcumleri yapinin maruz kaldigi ve kalacagi sorunlari gostererek tahribatsiz muayene islemlerinde basarili olarak kullanilabilecegini ortaya koymustur. Bu tarz calismalar gerek tarihsel onemi gerekse gunumuz ziyaretleri ile ekonomik onemi bulunan yapinin korunmasinda buyuk onem tasimaktadir.