HAT-RAPD Fingerprinting Analysis of Thai Cassava Germplasm and Economic Cultivars of Farmers’ Preferences

บทคดยอ การศกษาความหลากหลายทางพนธกรรมของมนสำปะหลง (Manihot esculenta Crantz) จำนวน 19 พนธปลก โดยใชเทคนค high annealing temperature-random amplified polymorphic DNA (HAT-RAPD) ประกอบดวยพนธปลกทไดจากแหลงเชอพนธกรรมของศนยวจยพชไรระยอง 16 พนธปลก และพนธปลกซงเปนทนยมของเกษตรกร 3 พนธปลกจากจงหวดนครราชสมา ในการใชไพรเมอรแบบสมทงหมด 28 ไพรเมอร พบวา 21 ไพรเมอรใหแถบดเอนเอทมความแตกตาง เมอวเคราะหความตางทางพนธกรรมของพนธปลกแตละคโดยใช Nei’s genetic distance พบวามความแตกตางตงแต 3 ถง 82% นอกจากนเดนโดรแกรมแสดงความสมพนธทางพนธกรรมของมนสำปะหลงทศกษาดวย unweighted pair group  method with arithmetic mean (UPGMA) จากแถบดเอนเอทมความแตกตางจำนวน 61 แถบ สามารถจดกลมทง 19 พนธปลก เปน 5 กลม โดยแบงเปนตวอยางของพนธขมจำนวน 4 กลม และพนธหวานจำนวน 1 กลม ภายในกลมของพนธขมพบ 3 พนธปลกเศรษฐกจทนยมโดยเกษตรกร ไดแก พนธเกลดมงกร (มความสมพนธใกลชดกบพนธระยอง 72) พนธไจแอนท (จดอยในกลมเดยวกนกบพนธหวยบง 60 และพนธหวยบง 80) และพนธนาคขาว (จดอยในกลมเดยวกนกบพนธระยอง 3 และพนธระยอง 5)  คำสำคญ: มนสำปะหลง แหลงเชอพนธกรรมมนสำปะหลง เทคนค HAT-RAPD วธ UPGMA ABSTRACT Sixteen cultivars of cassava (Manihot esculenta Crantz) were obtained from the germplasm collection in Rayong Field Crops Research Center, and three other economic cultivars of farmers’ preferences from a well-established cassava plantation in Nakhon Ratchasima. Genetic diversity of these nineteen cultivars was assessed by high annealing temperature-random amplified polymorphic DNA (HAT-RAPD) technique. Out of 28 random primers used, 21 generated polymorphic bands. Pairwise distances between taxa calculated using Nei’s genetic distance varied from 3 to 82%. An unweighted pair group method with arithmetic mean (UPGMA) dendrogram constructed based on 61 RAPD characters classified all 19 cultivars into five clusters, four of which containing bitter-type accessions and one accommodating sweet-type accessions. The bitter-type clusters possessed three cultivars of farmers’ preferences, including Gled Mangorn (closely related to Rayong 72), Giant (placed with Huay Bong 60 and Huay Bong 80), and Nak Khao (placed with Rayong 3 and Rayong 5). Keywords: Manihot esculenta Crantz, cassava germplasm, HAT-RAPD technique, UPGMA method