Yukarı Kızılırmak Havzası’ndaki (Sivas) Jipsler üzerindeki dolin yoğunluğunun CBS tabanlı analizi

Yukari Kizilirmak Havzasi’nda, ozellikle Sivas –Imranli arasindaki jips alani Turkiye’nin en onemli jips karsti alanini olusturmaktadir. Sivas-Imranli arasindaki jipsler uzerinde gelismis olan dolinler bircok calismada ele alinmistir. Ancak bu calismalarin hicbirisi tum alani kapsamadigi icin alandaki dolin yogunlugunun alansal dagilis ozellikleri tam olarak bilinmemektedir. Bu eksiklikten dolayi, calismada Sivas-Imranli arasindaki jipsler uzerinde gelismis dolinlerin alansal dagilis ozellikleri CBS tabanli yapilan haritalama calismalari ile ortaya konulmustur. Calismada dolin dagilislarini belirlemek icin 1/25.000 olcekli topografya haritalari ve 1/3.000-1/5.000 olcekli uydu goruntuleri kullanilmistir. Yapilan haritalama calismalari sonucunda Sivas-Imranli arasindaki 1609 km2’lik jips alani icerisinde topografya haritalarinda 10.651 dolin, uydu goruntulerinde 42.127 dolin tespit edilmistir. Kernel yontemiyle hesaplanan yogunluklara gore topografya haritalarinda maksimum dolin yogunlugu 127 dolin/km2’ye ulasirken, uydu goruntulerinde yogunluk 237 dolin/km2’ye kadar ulasmaktadir. Topografya haritalarina gore jips alaninin %47’sinde, uydu goruntulerinde ise %26’sinda dolin gelisimi gorulmemektedir. Dolin yogunluk siniflari acisindan dusuk ve cok dusuk yogunluktaki alanlar her iki veride de %46’lik orana sahiptir. Uydu goruntulerinde daha kucuk boyutlu dolinlerin haritalanabilmesinden dolayi topografyada sadece %0.7’lik bir alan kaplayan yuksek ve cok yuksek yogunluktaki alanlar uydu goruntulerinde %15.3’luk bir alan kaplamaktadir. Yogunluk bolgelerinin alansal dagilislarina gore, maksimum yogunluklar jipsi kuzeyde sinirlayan bindirme hattina paralel olarak dogu-bati dogrultusunda uzanan, yuksek plato karakterindeki alan uzerinde gorulur. 1255-2335 metreleri arasinda dagilis gosteren dolinlerin %90’dan fazlasi 1300-1700 metreleri arasinda bulunur. Yogunlugun en fazla oldugu yukselti basamagi uydu goruntulerinde 1500-1550 metreleri iken (%19.2), topografya haritalarinda 1600-1650 metreleridir (%19.94).