Kuzey Mezopotamya'dan Orta Asya'ya Uzanan Çok Bileşenli Kültürün İzleri: Halaf K

Halaf Kulturu, Kuzey Mezopotamya ve Suriye’den kuzeyde Elâzig-Malatya Ovalarina, Guneydogu Akdeniz’e, Orta Anadolu’ya ve Van Havzasi’na kadar kesintisiz uzanmaktadir. Son yillarda yapilan calismalar bu kulturun bilinenden cok daha uzak diyarlari dolayli yollardan etkiledigine dair birtakim ipuclari sunmaktadir. 1900’lu yillarin baslarindan itibaren gunumuze kadar Halaf kulturunun yayilimi, kokeni ve kronolojisi hakkinda bircok oneri ileri surulmektedir. Zagros daglarinin alt kusaginda, Anadolu’nun ic bolgelerinde ve Mus-Van cografyasinda gerceklestirilen arkeolojik calismalar bizlere cok bilesenli bir kulturun varligini dogrulamaktadir. Elbette Dogu Anadolu’da, Kuzey Iran’da, Kafkasya’da ve Orta Asya’da henuz hic arastirilmamis duzlukler, dogal yol hatlari uzerinde gerceklestirilecek bilimsel calismalar eksikliklerin giderilmesine yardimci olacaktir. Halaf Kulturu, goruldugu gibi oldukca genis bir cografyada hem seramik hem mimari hem de kucuk buluntu ozellikleriyle bir nevi moda gibi yayilim bulmustur. Bu kultur kendinden onceki Hassuna-Samarra kulturunden etkilenmis hemen ardili olan Obeyd Kulturu’nu ise etkilemistir. Kaleme aldigimiz bu calisma soz konusu Halaf Kulturu’nun bilinenden cok daha uzak diyarlari etkilemis olabilecegini bilimsel olarak desteklemektedir. Bu etkinin nerelere kadar nufuz ettigi irdelendiginde Turkmenistan (Anav) sinirlarina kadar ulastigina dair birtakim ipuclari sunmasi sasirtici olmustur. Biz bu makalede literatur destekli neden sonuc ilkelerine ve karsilastirmali degerlendirmelere sadik kalarak Halaf Kulturu’nun olasi en uzak cografyalardaki izlerini sunmaya calisacagiz.