Eksozomların Kanserdeki Rolü

Hucrelerin kanserlesmesine yol acan molekuler olaylar, mutasyonlar, DNA hasari tamirindeki kusurlar ve hucre yaslanmasi, epigenetik faktorlerle sinirli degildir. Kanserin olusumunda ekstraselluler vezikullerin (EV) de rolu oldugu son yillardaki arastirmalarla gosterilmistir.Ekstraseluler vezikuller, hucre ici ve hucreler arasi sinyalizasyon, atik yonetimi ve koagulasyon gibi onemli biyolojik islerde rol almaktadir. Hucre zarindan dolayli veya dogrudan islemlerle olusurlar. Ekstraseluler vezikuller, hucreden olusumu ve boyutlarina gore dort sinifa ayrilir. Bunlar, hucre membranindan dogrudan hucre disina salinan mikrovezikuller, apoptozis sonucu olusan apoptozomlar, retrovirus benzeri vezikuller ve hucre zarindan dolayli olarak meydana gelen eksozomlardir. Eksozomlar, hucrelerden (normal ve kanser) salgilanan ve son yillarda fonksiyonlari kesfedilen hucrelerarasi kargo ve haberlesme sistemleridir. Salgilandiklari hucreye ozgudurler. Nano boyutlarda oluslarindan dolayi, eksozomlar, hedef hucre tarafindan kolayca taninarak hucre icine alinir. Eksozomlar, hucre-hucre etkilesimi, sinyal iletimi, haberlesme, hucresel molekullerin tasinmasi gibi bircok biyolojik olayda etkindirler. Koken aldiklari hucrelere ozgu tasidiklari molekuler belirtecler sayesinde hastalik patolojisinde de onemli rol alirlar. Bundan dolayi eksozomlar, kanser olusumu ve yayiliminda aktif fonksiyon gorurler. Kanser hucrelerinden salgilanan eksozomlar, hucre membranlariyla fuzyona girerek etkilerini gosterirler. Eksozomlarin tumor olusumunu tetikleyecek mikro cevre olusturma, anjiyogenezi tetikleme, hedef hucrelerin adezyonunu, hareketliligini ve invazyonunu degistirerek metastaz ozelligi kazandirma ve ilac direnci gelistirme gibi katkilari oldugu ortaya cikarilmistir.Bu derlemede, eksozomlarin kanserin olusumunda ve ilerleyisindeki rolleri ile teshis ve tedavide kullanilabilme potansiyelinin guncel literatur isiginda degerlendirilmesi amaclanmistir.