Doğu Anadolu’daki Obsidiyen Kaynak Alanlarının Belirlenmesinde Jeomorfolojik ve Volkanolojik Göstergelerin Önemi

Arkeolojik kazi alanlarinda bulunan el aletlerinden anlasildigi uzere Dogu Anadolu Bolgesi volkanik  alanlarina ait obsidiyenler tarih oncesi donemlerde ticareti yapilarak cok genis alanlara yayilmistir. Bu  nedenle Dogu Anadolu Bolgesi’nde obsidiyenin yayilimi ve volkanik-jeomorfolojik ozellikleri ile alakali  bir calisma yapmak onemlidir.  Bu calismada, Dogu Anadolu Bolgesi volkanik alanlarinda jeomorfolojik ve jeolojik yaklasimla  yapilan arazi calismalarindan ornekler verilerek obsidiyen kaynaklarinin belirlenmesinde volkanolojik ve  jeomorfolojik gostergelerin oneminden bahsedilmistir.  Obsidiyenin temel ozellikleri (renk, doku, dayaniklilik, sertlik vb), hammadde olarak varligi,  miktari ve ulasilabilirligi volkanik ve jeomorfolojik surecler ile yakindan iliskilidir. Ornegin; obsidiyenin  kimsayal ve fiziksel ozellikleri buyuk oranda volkanizmanin kontrolu altinda belirmektedir. Obsidiyenin  yuzlek alanlarinin yayiliminda ve olusum tiplerinde (dom, dayk, akma, vb) magmatik surecler onemli rol  oynar. Volkanik bir masif icindeki obsidiyenin bulunmasi volkanizma sonucudur ancak daha sonra ayni  alan icinde varligini surdurmesi tamamen asinma sureclerinin turune ve siddetine de baglidir. Volkanik topografyanin evrimi obsidiyenin hammadde olarak bulunup islenip kullanilmasinda onemlidir. Şoyle ki  volkanik alanda olusan sonraki volkanik faaliyetler ve erozyon surecleri obsidiyenin fosillesmesine veya  tamamen asinip tahrip olmasina neden olabilir. Ayrica bu cesit bir etki ikincil kaynaklari olarak bilinen  koluvyal veya aluvyal malzeme icindeki obsidiyen varligini ve oranini da degistirir.