TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I ÖĞRENCİLERİNİN YAŞLI AYRIMCILIĞINA İLİŞKİN TUTUMLARI

Giris ve Amac: Yasli ayrimciligi kisiye sadece yasi nedeniyle gosterilen farkli tavir, onyargi, davranis ve eylemleri icinde barindiran cok boyutlu bir terimdir. Dunyada ve ulkemizde 65 yas ustu nufus oraninin artmasi sonucu konu onem kazanmaktadir. Bu arastirma, tip fakultesi donem 1 ogrencilerinin; yasli ayrimciligina iliskin tutumlariyla bu tutumlari etkileyen bazi sosyo-demografik faktorleri belirlemek amaciyla yapilmistir. Gerec ve Yontem: Nisan 2016’da yapilan kesitsel arastirmadir. Evreni 2015-2016 egitim-ogretim yilinda tip fakultesi birincisi sinifta egitim goren 530 ogrencidir. Ornekleme yontemi kullanilmamis, tum ogrencilere ulasmak hedeflenmistir. Okulda olmama gibi nedenlerle 103 ogrenciye ulasilamamis, toplam 427 (%80,6) ogrenci arastirmaya alinmistir. Veri toplama araci olarak anket formu ve Yasli Ayrimciligi Tutum Olcegi (YATO) kullanilmistir. Calismanin amaci ve anketin icerigi hakkinda ogrencilere bilgi verilmis, calismaya katilmak icin sozlu onamlari alinmis, etik kurul onayi alinmamistir. Anket formunda, ogrencilerin sosyodemografik ozellikleri,  ogrencilerin yasli/yaslilarla yasamaya iliskin dusuncelerine yonelik sorularla 23 soruluk YATO bulunmaktadir. Vefikulucay tarafindan gelistirilmis, gecerlik ve guvenilirligi yapilmis YATO; 23 maddelik 5’li likert tipi olcektir. Olcekte olumlu ve olumsuz tutum ifadeleri vardir. Olumlu tutum ifadeleri; 5=Tamamen katiliyorum, 4=Katiliyorum, 3=Kararsizim, 2=Katilmiyorum, 1=Kesinlikle katilmiyorum seklinde puanlanmaktadir. Yasli ayrimciligina iliskin olumsuz tutum ifadeleriyse; yukarida belirtilenin tersi olarak puanlanmaktadir. Olcekten alinabilecek maksimum puan “115”, minimum puansa “23”dur. Alinan puan arttikca yasli ayrimciligina iliskin olumlu tutum da artmaktadir. Olcek uc alt boyuttan olusmaktadir;  Yaslinin Yasamini Sinirlama-YYS (9 soru), Yasliya Yonelik Olumlu Ayrimcilik-YYOlumluA (8 soru), Yasliya Yonelik Olumsuz Ayrimcilik-YYOlumsuzA (6 soru). Arastirmanin bagimli degiskenleri; YYS, YYOlumluA, YYOlumsuzA alt olcek puan ortalamalari, YATO toplam puan ortalamasidir. Arastirmanin bagimsiz degiskenleri; yas, cinsiyet, ailenin gelir durumu, en uzun yasadigi yerlesim yeri, aile yapisi, su anda kalinan yer, anne-baba ogrenim durumu, anne calisma durumu, simdiye kadar 65 yas uzeri yasliyla ayni evde yasama durumu, mezun olduktan sonra yasli bireylerle calismayi isteme durumu, ileride anne/babayla ayni evde yasamayi isteme durumudur. Veriler SPSS 13.0 paket programinda degerlendirilmistir. Bagimsiz gruplarda t-testi ve Tek Yonlu Varyans Analizi kullanilmistir. Istatistiksel olarak p<0.05 anlamli olarak kabul edilmistir. Bulgular: Katilimcilarin %45,4’u kadin, %54,6’si erkektir, yas ortalamasi 19,31±1,41’dir, %35,8’inin geliri giderinden fazla, %55’inin geliri giderine esit, %9,1’inin geliri giderinden azdir. En uzun yasadigi yerlesim birimi %64,2’sinin ildir. Ogrencilerin %85,2’si cekirdek aile, %14,8’i genis aile yapisina sahiptir. Ogrencilerin %34,4’u yurtta, %24,4’u ailesiyle, %38,2’si tek basina veya arkadaslariyla evde yasmaktadir. Bireylerin %39,6’sinin annesi, %52,5’inin babasi yuksekokul/universite mezunudur. Ogrencilerin %59,2’si onceden herhangi bir yasliyla ayni evde yasamamisken, %35,4’u yasamis, %5,4’u halen yasamaktir, %62,5’si ileride yasli bireylerle calismak isterken, %37,5’i istememektedir, %59,5’i ileride anne-babalariyla yasamak isterken, %40,5’i istememektedirler. Katilimcilarin YYS alt olcek puan ortalamasi 34,71±4,22, YYOlumluA alt olcek puan ortalamasi 30,42±5,05, YYOlumsuzA alt olcek puan ortalamasi 18,74±3,44, YATO toplam puan ortalamasi 83,33±9,29’dur. YATO toplam puan ortalamalariyla yas, cinsiyet, gelir, en uzun sure yasadigi yer, kaldigi yer, anne-baba ogrenim durumu, anne calisma durumu, yasli bireylerle ayni evde yasamis olma durumu arasinda istatistiksel olarak anlamli fark bulunmamistir. Cekirdek aile yapisina sahip olanlarin, ileride yasli bireylerle calismak isteyenlerin, ileride anne/babayla yasamak istedigini belirtenlerin YATO puan ortalamalari daha yuksek bulunmustur (p<0.05). YYS alt olcek puan ortalamasi; YATO gibi cekirdek aile yapisina sahip olanlarin, ileride yasli bireylerle calismak isteyenlerin, ileride anne/babayla yasamak istedigini belirtenlerin daha yuksek bulunmustur (p<0.05). YYOlumluA alt olcek puan ortalamasi; erkeklerin, ileride yasli bireylerle calismak isteyenlerin, ileride anne/babayla yasamak istedigini belirtenlerin daha yuksek bulunmustur (p<0.05). YYOlumsuzA alt olcek puan ortalamasi; 18 yas ve altindakilerin, kadinlarin, anne-babasi universite mezunu olanlarin, yasli bireylerle ayni evde yasamis/yasamakta olanlarin, ileride yasli bireylerle calismak isteyenlerin, ileride anne/babayla yasamak istedigini belirtenlerin daha yuksek bulunmustur (p<0.05). Sonuc ve Oneriler: Tip ogrencilerinin yasli ayrimciligina iliskin olumlu tutuma sahip olduklari bulunmustur. Yasli ayrimciligini etkileyen faktorler daha kapsamli olarak arastirilmali ve yasli ayrimciligina yonelik ogrencilerin ve toplumun farkindaligi saglanmali, olumlu tutum ve bakis acisi kazanmalari saglanmalidir, ayrimciligi ortadan kaldiracak onlemler gelistirilmelidir. Anahtar Kelimeler: Yasli ayrimciligi, tip ogrencileri, yaslanma