ارزیابی روابط صفات مورفولوژیکی و زراعی در ارقام زراعی اسپرس داخلی و خارجی با استفاده از روشهای آماری چند متغیره

ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط صفات با یکدیگر لازمه گزینش مستقیم و غیرمستقیم در برنامه های اصلاح نباتات می باشد. این پژوهش به‎منظور ارزیابی روابط صفات مورفولوژیک و زراعی و طبقه‎بندی 56 نمونه اسپرس زراعی با بهره گیری از روش های چند متغیره آماری طی دو سال زراعی 89 و 90 انجام شد. نتایج ضرایب همبستگی صفات نشان داد که عملکرد علوفه با ارتفاع گیاه، تعداد ساقه در بوته و طول گل‎آذین همبستگی مثبت و معنی دار داشت. در حالی که بین عملکرد علوفه با درصد برگ و نسبت برگ به ساقه همبستگی منفی وجود داشت. بر مبنای رگرسیون مرحله ای تعداد ساقه و ارتفاع بوته بیشترین تغییرات عملکرد علوفه خشک را توجیه کردند و درصد برگ به‎تنهایی توانست 64 درصد تغییرات میزان خوش خوراکی علوفه را توجیه نماید. تجزیه خوشه ای توانست ارقام داخلی و خارجی نمونه های اسپرس را از نظر صفات مورفولوژیک و زراعی به‎خوبی از یکدیگر جدا کند. به طوری که در بسیاری از موارد نمونه هایی با منشأ یکسان در کنار یکدیگر قرار گرفتند. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی، نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای را تأیید کرد. در مجموع نتایج نشان داد که تنوع بالایی در میان ژنوتیپ های ایرانی و خارجی اسپرس از لحاظ صفات مورد مطالعه وجود دارد که این تنوع می تواند در مطالعات اصلاحی به‎ویژه در انتخاب والدین مناسب در تولید واریته های ساختگی مفید باشد.