بررسی تأثیر موافقت نامه های بین المللی بر کیفیت محیط زیست از کانال سرمایه گذاری مستقیم خارجی با رهیافت الگوی CGE: مطالعه موردی توافق برجام

جذب سرمایه­ گذاری مستقیم خارجی به‏ عنوان منبعی برای تأمین موجودی سرمایه داخلی، تنها در سایه روابط گسترده بین‏ المللی و ثبات اوضاع سیاسی و اقتصادی داخلی ممکن می­شود. در این راستا، انتظار بر آن است که انعقاد توافق‌نامه‌های بین ‏المللی بستر لازم جهت ورود سرمایه­ های خارجی و به دنبال آن سرریزهای تکنولوژیکی را مهیا کند که در نهایت رشد اقتصادی را رقم زند. نظریه­ های مرتبط با اقتصاد محیط­ زیست نشان می­ دهند که فرآیند فوق می­ تواند با کاهش کیفیت محیط‏ زیست همراه باشد، در این مطالعه اثرات زیست‌محیطی و اقتصادی ورود سرمایه­ های خارجی و بهبود بهره­ وری کل طی شش سناریو در چهارچوب الگوی تعادل عمومی GTAP-E مورد ارزیابی قرار گرفته است. حل الگو نشان می ‏دهد که ورود FDI در شرایطی که سرریز تکنولوژیکی اندک و تغییرات بهره­ وری ناچیز باشد، می­تواند در قالب فرضیه پناهگاه آلودگی و همچنین در قسمت صعودی منحنی زیست‌محیطی کوزنتس تفسیر شود؛ یعنی ورود FDI تنها به شکل انتقال سرمایه فیزیکی و به بیانی در قالب کارخانه­ های آلاینده صورت می­ گیرد و رشد اقتصادی با افزایش انتشار کربن همراه می­ شود. در نهایت نتایج بر اهمیت بالای سرریز تکنولوژی همراه با FDI در بهبود کیفیت محیط‏ زیست تأکید دارد. طبقه­ بندی JEL: C68، D58، Q58