Urusalimum ve Amarna Mektuplarına Göre Devletlerarası İlişkilerdeki Yeri

IV. Amenhotep tarafindan kurulan Amarna kenti hem dini bir merkez hem de Misir’in On Asya devletleri ile olan iliskilerinin yurutuldugu bir diplomasi ussu olmasi bakimindan oldukca onemlidir. Kentin adi arastirmacilar tarafindan “Amarna Donemi” seklinde ozel bir doneme isim olarak da verilmistir. Kentteki arsivden ele gecen Akkadca civi yazili mektuplar bizlere Misir’in Suriye yonunde nasil bir hâkimiyet kurdugunu gostermektedir. Amarna diplomasisini ise Hitit, Mitanni, Asur, Babil, Alasia, Arzava gibi buyuk devletler ile Suriye-Filistin bolgesinde yer alan kent devletlerinin Misir’la olan mektuplasmalari olusturmustur. Bu mektuplar gecmisten gunumuze sureklilik arz eden bir durumu gozler onune sermektedir: Suriye-Filistin bolgesinde bitmek bilmeyen mucadeleler. Bir kent devleti oldugu anlasilan URUSALIMUM da bu mucadelelerden payini almistir. Bu kentin yoneticisi ise Misir krali tara-findan tahta gecirilen ʿAbdi-Ḫeba’dir. Onun mektuplarinin ana konusunu Dogu Akdeniz’deki Misir askeri gucunun zayiflamasi sonucu bolgedeki yerel krallilar arasinda bas gosteren mucadeleler ve ʿApiru sorunu olusturur. Bu calismanin amaci Kudus bolgesinde yerel bir kent devleti olan URUSALIMUM ve siyasi hayattaki konumu ve onun komsulari ile olan iliskilerini Amarna Mektuplari’nin verdigi bilgiler isiginda ortaya koyup bolgedeki mucadelenin tarihi surekliligine, bolgenin eski-cagindan bir bakis acisi yansitmaktir.