ULUSAL MEDYADA 2014-2019 YILLARINDA RAPORLANAN SU KAYNAKLI SALGIN HABERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Giris ve Amac: Akut gastroenterit salginlari cogunlukla su kaynakli olmasi sebebi ile onemli bir saglik sorunudur. Bazi donemlerde cocuklar ve yaslilar basta olmak uzere tum toplumu etkileyebilen gastroenterit salginlari yasanmaktadir. Bu calismada 2014-2019 yillari arasinda internet ortamina yansimis su kaynakli gastroenterit salgin haberlerinin kisi, yer ve zaman ozelliklerinin degerlendirilmesi amaclanmistir. Gerec ve Yontem: Tanimlayici tipte planlanan calismanin evrenini 2014-2019 yillari arasinda ulkemizde meydana gelen su kaynakli gastroenterit salginlarina ait haberler olusturmakta idi. Calisma, acik erisimli internet haber siteleri uzerinden yurutuldugu icin etik ya da resmi herhangi bir izin alinmadi. Orneklem secimi yapilmadan ilgili tarih araligindaki tum salgin haberlerine ulasilmasi planlandi. Salgin haberleri Google arama motoru kullanilarak tarandi. Haberlerin taranmasinda “ishal, su kaynakli ishal, su kaynakli salgin” kelimeleri kullanildi. Tarama sonucunda ulasilan 12 salgina ait haber calisma kapsamina alindi. Su kaynakli olmayan gastroenterit salginlari, salgin suphesi olup salgin durumu kesinlesmemis haberler calisma kapsami disinda birakildi. Veri girisi ve degerlendirilmesinde SPSS v20.0 paket programi kullanildi. Calisma verileri sayi ve yuzdeler seklinde sunuldu. Bulgular: Su kaynakli salginlara dair 2014 yilinda 1, 2015 yilinda 1, 2016 yilinda 4, 2018 yilinda 3, 2019 yilinda 3 olmak uzere toplamda 12 haberin 10 unda etkilenen kisi sayisi belirtilmisti. Ulasilan haberlerde toplamda etkilenen kisi sayisi 50.072 kisi idi. Salgin basina etkilenen ortalama kisi sayisi 5007 (min:145, maks: 35000) olup; salginlarin %50’si yaz, %41.7’si sonbahar, %8.3’u kis mevsiminde gerceklesmisti. Agustos, en fazla salgin yasanan ay (%41,7) olarak goze carpmakta idi. Calisma kapsamina alinan salginlar Gumushane, Rize, Trabzon, Burdur, Afyonkarahisar, Kahramanmaras, Sakarya, Erzurum, Samsun, Mugla, Bayburt illerinde yasanmisti. Raporlanan haberlerin 8’inde etken belirtilmisti. Belirtilen gastroenterit etkenleri icerisinde en sik Norovirus (%62.5) saptanmisti. Diger gastroenterit etkenleri olarak E. Coli, Entamoeba Histolytica ve Shigella Sonnei bildirilmisti. Salgin haberlerinin %83.8’inde sularin klor durumu ile ilgili bilgi paylasilmamisti. Sonuc ve Oneriler: Su kaynakli gastrorenterit salginlari ulkemizin farkli bolgelerinde, siklikla yaz ve sonbahar aylarinda gorulmekte ve genis insan kitlelerini etkilemektedir. Su kaynakli gastroenterit salginlari halk sagligi icin her donemde onemli bir tehlike olusturmaktadir. Salginlarin tanisinin dogru konmasi kadar, konu ile ilgili yapilan duyuru ve haberlerin nitelikleri de onemlidir. Saglik mudurlukleri, belediyeler ve medya basta olmak uzere tum ilgili kurum ve kuruluslar salgin donemlerinde is birligi icinde sistematik olarak calismalidir. Anahtar Kelimeler: gastroenterit, haber, salgin, su kaynakli salgin