Overdracht van zeldzame aardmetalen in de keten kunstmest - bodem - plant - vee en mens

Dit rapport bevat de resultaten van een inventariserend literatuuronderzoek naar de overdracht van zeldzame aardmetalen (ZA) in de keten kunstmest - bodem - voeder - en voedingsgewassen - vee en mens. Op grond van de hoeveelheid fosfaathoudende kunstmest die in Nederland wordt gebruikt en de geschatte ZA-gehalten in deze kunstmest wordt geconcludeerd dat de jaarlijkse toename van de ZA-gehalten in de bodem zeer gering is (0,01 promille tot 1 promille in vergelijking met de achtergrondgehalten). Voor voedergewassen respectievelijk voedingsgewassen liggen de bioconcentratiefactoren (BCF = C-gewas/C-grond ; beide gehalten op drooggewicht basis) voor ZA meestal tussen de 0,001 en 0,1 respectievelijk 0,0001 en 0,01. Deze BCF-waarden geven aan dat ZA in geringe mate worden geaccumuleerd, vooral in voedingsgewassen. De BCF-waarden voor ZA zijn gemiddeld genomen aanzienlijk lager dan die voor een aantal andere metalen, waaronder lood, zink en cadmium. Bij vee levert de consumptie van grond de belangrijkste bijdrage aan de inname van ZA. Bij de mens levert de consumptie van plantaardige produkten naar verwachting een grotere bijdrage aan de inname van ZA dan de consumptie van dierlijke produkten. Een kwantitatieve risicobeoordeling voor de mens is niet mogelijk vanwege het ontbreken van blootstellingsgegevens en vanwege het niet beschikbaar zijn van een TDI voor een aantal van de ZA. Op grond van de gegevens in dit rapport kan wel worden geconcludeerd dat het gebruik van kunstmest niet leidt tot een relevante verhoging van de (achtergrond)blootstelling aan ZA vanuit de voeding en dus ook niet tot een verhoogd risico.