بررسی اثر ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری ایران بر صادرات پسته: کاربرد الگوی جاذبه

ارزیابی ساختار بازار وارداتی کشورهای واردکننده یکی از رویکردهای تعیین درجه رقابت‌پذیری صادرکنندگان در بازارهای هدف است. با وجود پیشینه مطالعات گسترده در حوزه ساختار بازار تاکنون در ایران مطالعه‌ای جهت بررسی نقش ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری بر صادرات محصولات کشاورزی انجام نشده است. از این‌رو با توجه به اهمیت صادراتی پسته برای ایران، هدف این پژوهش بررسی اثر ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری بر صادرات پسته ایران است. به‌منظور دستیابی به هدف، اثر ساختار بازار وارداتی شرکای تجاری بر صادرات پسته ایران که بیش از 90 درصد صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند در دوره زمانی 2016-2001 با استفاده از الگوی جاذبه و داده‌های تابلویی متوازن مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج، افزایش نسبت تمرکز کشورهای واردکننده اثری مثبت و معنی‌داری بر صادرات پسته ایران داشته است. به عبارت دیگر کاهش رقابت در بازار وارداتی کشورهای هدف موجب افزایش صادرات پسته ایران می‌شود، در حالی‌که افزایش رقابت در بازارها اثری منفی بر صادرات ایران دارد. لذا پیشنهاد می‌شود مولفه‌های اثرگذار بر صادرات پسته ایران در بازارهای هدف با ساختار رقابتی بررسی و تحلیل شوند و مصرف‌کنندگان این بازارها جهت اتخاذ برنامه‌های بازاریابی هدفمند خوشه‌بندی شوند.